Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme A.B.D., Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HİLAL DEMİREL
Danışman: Özge Tayfur Ekmekci
Özet:
Çalışmanın başlıca amacı; çalışma yaşam alanlarında algılanan uyum ve uyumsuzlukların çalışanların iyi olma halleri ve işten ayrılma eğilimleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi, insan kaynakları uygulamalarında göz ardı edildiği düşünülen psikolojik sermaye kavramının incelenmesi ve mavi yakalı ve beyaz yakalı çalışanlar arasındaki tutum ve davranış farklılıklarının veya benzerliklerinin tespit edilmesidir. Bu araştırma kapsamında, farklı sektörlerde görev yapan 369 beyaz yakalı çalışandan ve Bursa-İnegöl'de faaliyet gösteren bir mobilya fabrikasında çalışan 163 mavi yakalıdan toplanan veri kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; beyaz yakalı çalışanlarda, psikolojik sermaye, çalışan iyi olma hali üzerinde pozitif yönde ve anlamlı şekilde etkiliyken, psikolojik sermayenin işten ayrılma eğilimi üzerindeki etkilerinin ise anlamlı olmadığı görülmektedir. Ayrıca; çalışma yaşam alanlarından ödüller ve değerlerde algılanan uyumun, çalışan iyi olma halini pozitif yönde ve anlamlı şekilde, işten ayrılma eğilimini ise negatif yönde tahmin ettiği tespit edilmiştir. Psikolojik sermayenin düzenleyici rolünün ise anlamlı olmadığı görülmektedir. Son olarak, demografik değişkenlerden yaş çalışan iyi olma halini, çocuk sayısı ise işten ayrılma eğilimini anlamlı şekilde tahmin etmektedir. Mavi yakalı çalışanlara ilişkin bulgularda ise cinsiyet ve psikolojik sermayenin çalışan iyi olma halini pozitif yönde ve anlamlı şekilde etkilediği belirlenmektedir. Ayrıca, kontrolde algılanan uyumun çalışan iyi olma halini anlamlı fakat beklenenin aksine negatif yönde tahmin ettiği görülmektedir. İşten ayrılma eğilimini anlamlı şekilde tahmin eden faktörler ise iş tecrübesi, iş yükü, adalet algısı ve aidiyet-birlik duygusu olmuştur. Ancak beklenenin aksine aidiyet-birlik duygusu işten ayrılma eğilimini pozitif yönde tahmin etmektedir. Psikolojik sermayenin çalışma yaşam alanları ile çalışan iyi olma hali arasındaki ilişkilerde düzenleyici etkisinin anlamlı olmadığı, çalışma yaşam alanlarından iş yükü ve adalet algısı ile işten ayrılma eğilimi arasındaki ilişkide psikolojik sermayenin düzenleyici rolünün ise anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın, psikolojik sermayenin önemli rolünün vurgulanması ve çalışanların işten ayrılma eğilimlerini ve iyi olma hallerini etkileyen faktörlerin ortaya konması bakımından teorik ve pratik katkılarının olduğu düşünülmektedir.