• Ana Sayfa

Van Ovası Yüzey ve Yeraltı Sularının Hidrojeokimyasal İncelemesi

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ABDULAZİZ KURT

Danışman: Harun Aydın

Özet:

Çalışmada, Van Ovası yüzey ve yeraltısularının hidrojeokimyasal yapısının aydınlatılması ve kullanım açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda inceleme alanında 8 yüzey suyu ve 42 yeraltısuyu olmak üzere toplam 50 noktada yerinde ölçüm ve laboratuvar analizleri (majör iyon, iz element, çevresel izotop) için örnekleme gerçekleştirilmiştir. Ayrıca 10 noktandan alınan kayaç örneklerinde ise iz element analizleri yapılmıştır. Ca+Mg-HCO3 su türü ile temsil edilen Van Ovası suların sıcaklık, pH ve özgül elektriksel iletkenlik değerleri sırası ile 9.35-27.74 °C, 6.57-8.30 ve 316-2570 µS/cm arasında değişmektedir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda Van Ovası yeraltısularının kimyasal yapısı su-kayaç etkileşim süreçleri ile kontrol edilmektedir. Yeraltısularının d18O-dD izotop değerleri, Küresel ile Akdeniz meteorik su doğruları arasında yer almakta olup meteorik kökenli sular olduğunu göstermektedir. Yüzey suyu örnekleme noktalarının birkaçında azot bileşikleri açısından sınır değerlerin üzerinde antropojenik kaynaklı kirlilik tespit edilirken yeraltısularında ise önemli bir sorun belirlenmemiştir. Van Ovası yüzey ve yeraltısularının iz element içerikleri, arsenik ve vanadyum dışında analiz yapılan diğer elementlere göre genel olarak standartların öngördüğü limit (sınır) değerlerin altında kalmaktadır. 19 noktadaki arsenik değeri 0.6-9.47 ppb arasında değişirken, 31 noktada (10.29-168.10 ppb) ise standartlarda öngörülen sınır değerinin (10 ppb) üzerinde gözlenmiştir. Sulardaki vanadyum ise 1.82 ppb ile 24.74 ppb arasında değişmekte olup 9 su noktasında 15.0 ppb sınır değerinin üzerinde gözlenmiştir. Jeojenik kökenli ağır metal kirliliği özellikle ovanın orta ve kuzey kesimleri arasında yer alan hem yüzey hem de yeraltısuyu gözlem noktalarında yüksek konsantrasyonlar gözlenmiştir.