Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi (Türkçe), Temel Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ADEM ÖZDEMİR
Danışman: Ahmet Pınar
Özet:
İnsan İmmün Yetmezlik Virüsü (HIV) ile
enfekte birey sayısı, günümüzde hala artmaya devam etmektedir. Çalışmada
antiretroviral (ARV) tedavi almamış bireylerde proteaz inhibitörleri (PI),
nükleozit ters transkriptaz inhibitörleri (NRTI), non-nükleozit ters
transkriptaz inhibitörleri (NNRTI), integraz inhibitörleri (INSTI) ve kapsit
inhibitörüne (CAI) karşı direnç oranları ile HIV-1 alt tip dağılımının tespit
edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya 17.11.2021 – 30.11.2022 tarihleri arasında
104 HIV-1 ile enfekte tedavi almamış birey dahil edildi. Proteaz, ters
transkriptaz, integraz ve kapsit gen bölgeleri amplifiye edilip Sanger dizileme
yöntemiyle dizilendi. Çalışmaya dahil edilen 104 bireyden 97’sinin 25 farklı
şehirden ve 7’sinin de 5 farklı ülkeden importe olgu olduğu tespit edildi.
Olası bulaş yollarının %64,42’sinden erkeklerle cinsel ilişkiye giren
erkeklerin, %30,77’sinden heteroseksüel ilişkinin sorumlu olduğu, %4,81’inde
ise olası bulaş yolunun bilinmediği saptandı. Alt tiplerin dağılımları B
(%55,77), A (%14,42), B+CRF02_AG (%8,65), B+F (%7,69), CRF02_AG (%3,85), G+CRF02_AG
(%2,88), G (%1,92), A+G (%1,92), B+C (%0,96), C (%0,96), F (%0,96) şeklinde
tespit edilmiştir. Herhangi bir ARV ilaca karşı direnç ile ilişkili mutasyon
%14,42 oranında tespit edilirken PI’ne karşı %1,92, NRTI‘ne karşı %4,80 ve
NNRTI‘ne karşı %7,69 oranında direnç mutasyonu görülmüştür. INSTI ve CAI’ne
karşı direnç mutasyonu tespit edilmemiştir. Kapsit inhibitörü “Lenacapavir” en
yeni FDA onayı alan HIV-1 ARV ilaç grubudur. Bu çalışma ülkemizde CAI’ne karşı
direnç mutasyonunun araştırıldığı ilk çalışmadır. CAI’ne karşı direnç
mutasyonun tespit edilmemiş olması Lenacapavir’in Türkiye’de direnç sorunu
olmadan kullanılabilecek bir ilaç seçeneği olabileceğini göstermektedir.
Ülkemize son yıllarda gelen göç hareketleri nedeniyle HIV alt tiplerinde ve ARV
ilaçlara karşı direnç oranlarında değişiklikler meydana gelme olasılığı
bulunmaktadır. Çalışmamızda tespit edilen alt tipler ve ARV direnç oranları
geçmişte ülkemizden yayınlanan veriler ile halen benzerlik göstermektedir ancak
HIV-1 alt tiplerinin ve antiretroviral ilaç direncinin yakından ve sürekli
takip edilmesi gerekmektedir.