TEMEL BENLİK DEĞERLENDİRMELERİNİN VE DEĞİŞİME YÖNELİK EĞİLİMLERİN DEĞİŞİME DİRENÇ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: BİR ALAN ÇALIŞMASI


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Didem Sinem Mısırdalı

Danışman: Özge Tayfur Ekmekci

Özet:

Günümüzün ekonomik, sosyal ve teknolojik olarak hızla değişen dünyasında, örgütler bu değişime uyum sağlayabildikleri ölçüde başarılı olmaktadır. Örgütsel değişim çalışmalarının başarısının önündeki en önemli engellerden biri ise bireylerin değişime gösterdiği direnç olarak görülmektedir. Değişimin artık bir zorunluluk haline geldiği örgütsel çevrede, sadece değişime direncin ortadan kaldırılması yeterli olmamakta, değişime destek veren ve katkı sağlayan çalışanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Çalışanların değişime gösterdikleri direnç, değişim sürecinin özelliklerinden ve örgütsel faktörlerden kaynaklanabileceği gibi, bireylerin kişilik özelliklerinin de değişime yönelik direnç eğilimlerinde ve davranışlarında etkili olduğu bilinmektedir. Bu bağlamda, bu çalışmanın birinci amacı bireylerin kendilerine yönelik değerlendirmelerini ifade eden Temel Benlik Değerlendirmelerinin ve bireysel farklılıklar temelinde yapılandırılmış olan Değişime Direnç Eğilimlerinin, Değişime Yönelik Destek ve Direnç Davranışları üzerindeki etkilerini incelemektir. Çalışmanın bir diğer amacı, Temel Benlik Değerlendirmeleri ile Değişime Yönelik Davranışlar arasındaki ilişkide Değişime Direnç Eğiliminin aracılık rolünü test etmektir. Turizm sektöründe müşteri beklentilerinin hızla değişmesi ve yükselmesi ile değişimin öneminin artması ve sunulan hizmetin en önemli unsurunun insan olması nedeni ile bu çalışma için konaklama işletmeleri seçilmiştir. İki ayrı konaklama işletmesinde gerçekleştirilen çalışmaya beyaz ve mavi yakalı çalışanlar katılmıştır. Bu katılımcılardan elde edilen veriler ile Temel Benlik Değerlendirmeleri ile Değişime Yönelik Davranışları arasındaki ilişki ve bu ilişkide Değişime Direnç Eğilimlerinin aracılık etkisi incelenmiştir. Çalışma kapsamında katılımcılara, değişimin önemi ve çalışanların iş yapış şekillerine olan etkisinin farklı olduğu iki senaryo sunulmuş olup; büyük çaplı ve işlerine etkisi fazla olan değişim ile küçük çaplı ve iş yapış şekillerine etkisi fazla olmayan iki ayrı değişim senaryosu için değişime yönelik davranışları incelenmiştir. Bu araştırma da Değişime Yönelik Davranışlar destek ve direnç olmak üzere iki boyutta incelenmiş olup; Temel Benlik Değerlendirmeleri ve Değişime Direnç Eğiliminin etkileri sonuç değişkeni olan Değişime Yönelik Davranışların iki ayrı boyutu temelinde “Yol Analizi” yöntemi ile analiz viii edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre Temel Benlik Değerlendirmeleri yüksek olan bireylerin, Değişime Direnç Eğilimlerinin de arttığı; genel olarak Değişime Direnç Eğiliminin, Değişime Direnç Davranışlarını pozitif yönde, Değişime Destek Davranışlarını ise negatif yönde tahmin ettiği görülmüştür. Ayrıca test edilen modellerin biri hariç tümünde Temel Benlik Değerlendirmeleri ve Değişime Yönelik Davranışlar arasındaki ilişkide Değişime Direnç Eğiliminin aracılık ettiği görülmüştür. Bu bağlamda bireylerin Temel Benlik Değerlendirmeleri ve Değişime Direnç Eğilimlerindeki bireysel farklılıkların Değişime Yönelik Destek ve Direnç Davranışlarını ne şekilde etkilediği belirlenmiş ve yöneticilere tavsiyelerde bulunulmuştur.