Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme A.B.D., Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: LEYLA BOY AKDAĞ
Danışman: Özge Tayfur Ekmekci
Özet:
Nicel araştırma yöntemleri temelinde gerçekleştirilen bu çalışmanın amacı, Türkiye' de faaliyet gösteren büyük ölçekli işletmelerin iş stratejileri ve insan kaynakları stratejileri arasındaki farklı stratejik uyum dinamiklerinin, algılanan örgütsel performans değişkenleri üzerindeki etkilerinin araştırılmasıdır. Çalışmada iş stratejilerinin belirlenmesinde Miles ve Snow (1978)' un strateji tipolojisi (savunmacı, öncü, analizci, tepkici) ve uyum dinamiklerinin belirlenmesinde Miles ve Snow (1984a, 1984b, 1994)' un uyum çerçevesi (sıkı uyum, minimal uyum, uyumsuzluk) kullanılmıştır. İşletme büyüklüğünün, uyum ve performans ilişkisindeki düzenleyici rolünün incelenmesi de çalışma amaçları arasında yer almaktadır. Verilerin toplanmasında anket tekniği kullanılmıştır. Çevrimiçi form, "ISO İlk 500 ve ISO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2020" ve "FORTUNE 500 Türkiye 2020" listelerinde yer alan 669 işletmenin, İK profesyonellerine elektronik posta yoluyla gönderilmiş ve 102 işletmeden yanıt alınmıştır. Hipotez testleri neticesinde farklı stratejik uyum kategorilerinin, performans üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık yaratmadığı görülmüştür. Uyum dinamikleri ve performans ilişkisinde, işletme büyüklüğünün düzenleyici etkisi anlamlı bulunamamıştır. Anlamlı bir farklılık elde edilememesine rağmen, sıkı uyum ve minimal uyumun daha iyi bir performansa işaret ettiğine dair eğilim yakalanmıştır. Çalışma İK uygulamaları ile uyumlu stratejilerin, performans üzerindeki olumlu etkisine, sıkı uyum ve minimal uyumun daha iyi performans ile sonuçlandığına dikkat çekmekte ve yöneticilerin stratejik İK yönetimine daha fazla eğilim göstermeleri gerektiğini vurgulamaktadır. Stratejik insan kaynakları yönetiminin gelişim gösterdiği Türkiye'de gerçekleştirilen çalışma metodoloji, stratejik uyum dinamiklerinin kavramsallaştırılması, örneklemin niteliği, Batı kökenli olmaması açısından önceki çalışmalardan farklılık göstermektedir. Çalışmada ek analizler kapsamında örgütsel performansın, işletmelerin benimsedikleri farklı stratejilere göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği de incelenmiştir. Bulgular, çalışan ilişkileri performansının farklı stratejilere göre anlamlı bir farklılık gösterdiğini ortaya koymaktadır. Ayrıca savunmacı, öncü ve analizci stratejilerin algılanan pazar performansı, ürün hizmet performansı ve çalışan ilişkileri performansı üzerinde pozitif ve anlamlı etkilere sahip olduğu saptanmıştır. Genel anlamda sonuçlar İK uygulamalarıyla uyumlu stratejilerin, performans üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabileceğini ortaya koymaktadır.