Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri A.B.D., Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BAŞAK KUBİN METE
Danışman: Filiz Bilge
Özet:
Bireyin çocukluk çağı travmaları ile yetişkinlik döneminde sergilediği bağlanma tarzı
arasındaki ilişkide erken dönem uyumsuz şemalar ile duygu düzenleme becerilerinin
etkisinin değerlendirildiği bu çalışmada sıralı açıklayıcı karma desen kullanılmıştır.
Araştırmanın çalışma grubunu, nicel veriler için 304 üniversite öğrencisi ile nitel veriler için
çocukluk çağında istismar deneyimi olan 10 kişi oluşturmuştur. “Çocukluk Çağı Ruhsal
Travma Ölçeği”, “Young Şema Ölçeği Kısa Form – 3”, “Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği”,
“Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri” ve demografik bilgi formu ile yarı yapılandırılmış
görüşme formu kullanılarak veri toplanmıştır. Analiz sonucunda, çocukluk çağı
travmalarının kaygılı bağlanma üzerinde pozitif yordama etkisinin olduğu, ancak kaçınmacı
bağlanma üzerinde anlamlı düzeyde bir yordama etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Çocukluk
çağı travmalarının uyumlu duygu düzenlemeyi negatif yönde, uyumsuz duygu düzenlemeyi
ise pozitif yönde yordadığı gözlenmiştir. Çocukluk çağı travmaları ile kaygılı bağlanma
arasındaki ilişkide uyumlu ve uyumsuz duygu düzenlemenin kısmi aracılık etkisinin olduğu
bulunmuştur. Çocukluk çağı travmalarının, kopukluk ve reddedilme şema alanını ve
zedelenmiş özerklik şema alanını pozitif yönde yordadığı, ancak zedelenmiş sınırlar, diğeri
yönelimlilik ve aşırı tetikte olma şema alanı üzerinde anlamlı düzeyde yordama etkisinin
olmadığı belirlenmiştir. Çocukluk çağı travmaları ile kaygılı bağlanma arasındaki ilişkide
kopukluk ve reddedilme şema alanın tam aracılık etkisinin olduğu; ayrıca çocukluk çağı
travmaları ile kaygılı bağlanma arasındaki ilişkide zedelenmiş özerklik şema alanının tam
aracılık etkisinin olduğu ortaya konmuştur. Çalışmanın nitel verileri nicel verilerden elde
edilen sonuçları desteklemektedir. Araştırma kapsamında ulaşılan bulgular, alanyazın
çerçevesinde tartışılmıştır. Son olarak çalışmanın sınırlılıklarından bahsedilmiş;
araştırmacılara, uygulayıcılara ve politika yapıcılara öneriler sunulmuştur.