Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Elif Ayşenur Toprak
Danışman: Özge Tayfur Ekmekci
Özet:
Bu
çalışmanın amacı, makyavelizm ve narsizm kişilik özelliklerinin etik dışı
davranışlar üzerindeki etkisini incelemektir. Bu amaçla Ankara’da özel sektör
ve kamuda çalışan 385 beyaz yakalı katılımcıdan çevrimiçi anket yöntemi ile veri
toplanmıştır. Veri analizi SPPS ve AMOS programları kullanılarak yapılmıştır. Araştırma
bulgularına göre, makyavelizm, etik dışı davranma üzerinde pozitif yönde ve istatistiksel
olarak anlamlı bir etkiye sahiptir. Ancak narsizm, etik dışı davranışları
beklenilen yönde, yani pozitif yönde tahmin etse de söz konusu etkinin
istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmüştür. Ayrıca sosyal istenirliğin
de etik dışı davranış ile negatif yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir
ilişkiye sahip olduğu görülmüştür. Yapılan ek analizlerde makyavelizmin alt
boyutları ve etik dışı davranış ilişkisinde, kadın ve erkek katılımcılar arasındaki
farklılıklar incelenmiş; her iki grupta da ahlak dışı manipülasyonun etik dışı
davranışı pozitif yönde tahmin ettiği, ancak söz konusu etkinin kadın
katılımcılarda erkek katılımcılara kıyasla daha güçlü olduğu görülmüştür. Erkek
katılımcılarda ise statü arzusunun etik dışı davranışları pozitif yönde tahmin
ettiği ancak söz konusu etkinin kadın katılımcılarda anlamlı olmadığı sonucuna
ulaşılmıştır. Bu farklılık, geleneksel cinsiyet rolleri ile
ilişkilendirilebilmektedir. Benzer şekilde makyavelizmin alt boyutları ve etik
dışı davranış ilişkisinde hukukçu ve eğitimci katılımcılar arasındaki
farklılıklar incelenmiştir. Araştırma bulgularına göre, hukukçularda ahlak dışı
manipülasyon boyutu etik dışı davranış ile pozitif yönde ve istatistiksel
olarak anlamlı bir ilişkiye sahipken; eğitimcilerde kontrol arzusu boyutu etik
dışı davranış ile pozitif yönde ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkiye
sahiptir. Bu farklılığın ise mesleklerin yapısından kaynaklanabileceği
düşünülmektedir.