Mülteci çocukların psikolojik sağlamlıkları ve kültürlenme stratejileri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri A.B.D., Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FARUK BOZDAĞ

Danışman: Filiz Bilge

Özet:

Suriyeli mülteci çocukların (11-18 yaş) psikolojik sağlamlıkları ve kültürlenme stratejilerinin (ayrışma, bütünleşme, asimilasyon ve marjinalleşme) incelendiği bu araştırmada karma yöntemlerden biri olan yakınsayan paralel desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, nicel verilerin toplandığı 957 Suriyeli mülteci çocuk ile nitel verilerin toplandığı Suriyeli mülteci çocuklarla çalışma deneyimi olan altı kişiden oluşmuştur. Veri toplama aracı olarak “Çocuk ve Genç Psikolojik Sağlamlık Ölçeği-12”, “Vancouver Kültürlenme İndeksi”, “Sosyal Temas ÖlçeğiR”,“Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği”,“Okula Aidiyet Alt Ölçeği”,“Genel Öz Yeterlik Ölçeği”, “Çocuklarda Umut Ölçeği”, “Türkçe Yeterlik Düzeyi Anketi” ve “Kişisel Bilgi Formu” ile odak grup görüşmesi için hazırlanan “Görüşme Formu”kullanılmıştır. Veri toplama araçlarından “Vancouver Kültürlenme İndeksi” Türkçe ve Arapçaya; “Sosyal Temas Ölçeği-R” ile “Okula Aidiyet Alt Ölçeği” ise Arapçaya uyarlanmıştır. Araştırmanın sonucuna göre Suriyeli mülteci çocukların umut, aileden algılanan sosyal destek, sosyal temas sıklığı ve okula aidiyet düzeyleri arttıkça psikolojik sağlamlık düzeyleri de artmaktadır. Bütünleşme stratejisi referans kategori olarak alındığında; sosyal temas niteliği, sosyal temas sıklığı, arkadaştan algılanan sosyal destek ve umut düzeyi azaldıkça, özel birinden algılanan sosyal destek düzeyi ise yükseldikçe Suriyeli mülteci çocuklar, ayrışma stratejisini kullanmaktadırlar. Arkadaştan algılanan sosyal destek, aileden algılanan sosyal destek ve umut düzeyi düştükçe, sosyal temas sıklığı ise yükseldikçe Suriyeli mülteci çocuklar asimilasyon stratejisini; umut, sosyal temas niteliği, aileden algılanan sosyal destek ve okula aidiyet düzeyi düştükçe Suriyeli mülteci çocuklar marjinalleşme stratejisini tercih etmektedir. Araştırmanın nitel verileri de bu sonuçları desteklemektedir. Araştırmada elde edilen bulgular, alanyazın çerçevesinde tartışılmış; araştırmacı, uygulayıcı ve politika yapıcılara yönelik çeşitli öneriler sunulmuştur.