Covid-19 Verileri için Bayes Ağlari ile Makine Öğrenmesi


Creative Commons License

ALTUNAY S. A., YILMAZ H. C.

Journal of advanced research in natural and applied sciences (Online), cilt.9, sa.1, ss.127-144, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Öz − Covid-19 pandemisi, 17 Kasım 2019 tarihinde Çin'in Vuhan Eyaleti'nde ilk defa görülmüştür. Küresel pandemi ilk başta Vuhan’daki deniz mahsülleri ve hayvan satışı yapılan yerlerde görülmüştür. Sonra insanlar arasında da yayılışını devam ettirerek ilk olarak Vuhan ve Çin’in diğer eyaletindeki bölgelere ve dünya üzerinde diğer ülkelere de yayılmıştır. 14 Ağustos 2022 tarihi itibariyle dünyada 590.624.000 vaka meydana gelmiştir ve 6.431.291 hasta ölmüştür. Ülkemizde ve dünya genelinde Covid-19 pandemisinin etkilerini gösteren birçok araştırma ve analiz çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışmada dünya genelinde 104 ülkeden oluşan 215.968 adet dünya çapında meydana gelen vaka analiz edilmiştir ve Bayes Ağları (Bayesian Networks) ile makine öğrenimi tekniği kullanılarak hastalar sınıflandırılmaya çalışılmış ve dokuz adet değişkenle Covid-19 virüsüne yakalanan hastaların hayatta kalıp kalmayacağını araştırılmıştır. Böylelikle hangi hastaya öncelik verip tedavi edilmesi gerektiği veya gözlem altında tutulması gerektiği belirlenecektir. Sonuç olarak bu çalışmayla dünya genelindeki Covid-19 pandemisinden kaynaklı ölüm oranlarının düşürülmesi hedeflenmektedir.
Abstract − The Covid-19 pandemic emerged on November 17, 2019, in Wuhan Province of China. The outbreak was initially detected in those found in the seafood and animal market in this region. Later, it spread from person to person and spread to other cities in Hubei province, especially in Wuhan, other provinces of China, and other world countries. Until Aug 14, 2022, 590.624.000 cases occurred globally and 6.266.278 patients died from Covid-19. Many research and analysis studies have been conducted in our country and around the world showing the effects of the Covid-19 pandemic. In this study, 215,968 worldwide cases from 104 countries around the world were analysed and the patients were tried to be classified using Bayesian Networks and machine learning techniques. It was investigated whether the patients who caught the Covid-19 virus would survive using nine variables. In this way, it will be determined which patient should be given priority and treated or kept under observation. Thus, this study aims to reduce the death rates due to the Covid-19 pandemic worldwide.