Kişi ve iş uyumu açısından “Mesleki Uyumluluk Değerlendirmesi” ölçeğinin geliştirme çalışması: Ön çalışma


Temizkan E., Uysal S. A., Ekici G.

Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, cilt.13, sa.2, ss.83-91, 2025 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 13 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2025
  • Doi Numarası: 10.30720/ered.1650257
  • Dergi Adı: Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.83-91
  • Hacettepe Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Amaç: Kişi-iş uyumu, çalışanın fiziksel, bilişsel, ruhsal ve çevresel yönlerden işin gereklilikleriyle uyuşmasını ifade eden çok boyutlu bir kavramdır. Bu uyumun doğru değerlendirilmesi, çalışanların iş doyumunu ve örgütsel bağlılığını artırmak ve mesleki rehabilitasyon hedefli programların etkinliğini artırmak açısından kritik önemdedir. Bu çalışmada, Mesleki Uyumluluk Değerlendirmesinin (MUD) geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada, “Mesleki Uyumluluk Değerlendirmesi” adıyla yeni bir ölçek geliştirilmiştir. Ölçek, Bilişsel Durum (5 madde), Fiziksel Durum (5 madde), Ruhsal Durum (5 madde) ve Çevresel Durum (15 madde) olmak üzere dört alt boyuttan oluşmaktadır. MUD, farklı sektörlerde çalışan 60 katılımcıya uygulanmış; Cronbach alfa ve madde analizi ile psikometrik özellikleri incelenmiştir. Sonuçlar: Bilişsel Durum, Fiziksel Durum ve Çevresel Durum alt boyutlarında Cronbach alfa değerleri 0,80 üzerindeyken, Ruhsal Durum alt boyutunda 0,765 düzeyinde saptanmıştır. Bazı maddelerde düşük madde-toplam korelasyonları gözlenmişse de alt boyutların iç tutarlılığı yüksek bulunmuştur. Tartışma: MUD, çok boyutlu yaklaşımıyla kişi-iş uyumunu kapsamlı değerlendirme potansiyeline sahiptir. Mevcut pilot bulgular, ölçeğin özellikle mesleki rehabilitasyon ve iş sağlığı alanlarında kullanılabilir bir araç olduğunu düşündürmektedir. Daha geniş ve farklı örneklemlerle doğrulayıcı çalışmalar yapılarak MUD’un geçerlilik ve güvenilirlik profili ayrıntılandırılmalı, böylece ölçeğin kuramsal ve uygulamalı kanıt düzeyi artırılmalıdır.
Objective: Person–job fit reflects how an employee’s physical, cognitive, psychological, and environmental qualities align with job demands. Accurate assessment of this fit is crucial for improving job satisfaction, organizational commitment, and the effectiveness of vocational rehabilitation programs. This study aimed to develop the Occupational Fitness Evaluation (OFE) and explore its psychometric properties. Materials and Methods: A new scale, called “Occupational Fitness Evaluation” was developed. It consists of four subscales: Cognitive Status (5 items), Physical Status (5 items), Psychological Status (5 items), and Environmental Status (15 items). OFE was administered to 60 participants from various sectors. Cronbach’s alpha and item-level analyses were performed to examine reliability. Results: Cronbach’s alpha values exceeded 0.80 for Cognitive, Physical, and Environmental subscales, while it was 0.765 for the Psychological subscale. Although several items showed lower item–total correlations, the internal consistency of the subscales were high. Discussion: OFE’s multidimensional approach appears to effectively assess person–job fit. Pilot findings suggest the scale’s potential for use in vocational rehabilitation and occupational health. Future validation with larger and more diverse samples is recommended to refine OFE’s validity and reliability, thus reinforcing its theoretical and practical contributions.