Yazın çevirisi pek çok bakımdan engebelerle dolu, hatta ütopik bir edimdir. Kültürlere özgü motifler ise bu edimi güçleştiren unsurların başında gelmektedir. Çocuk yazını söz konusu olduğunda kültürel algıları ve deneyimleri sınırlı olan hedef okuyucu için kültürel motifleri çevirmek bütünüyle karmaşık bir hal almaktadır. Hedef okuyucunun yalnızca çocuklar olmadığı, kaynak ve hedef metinler arasında uzamsal uzaklığın yanı sıra zamansal uzaklığın da bulunduğu durumlarda ise çevirmenlerin kültürel motiflere ilişkin seçimleri büyük önem kazanmaktadır. Bu çalışmada İngiliz yazar Charles Lutwidge Dodgson’ın (Lewis Carroll) Alice’s Adventures in Wonderlandadlı ünlü yapıtının Osman Çakmakçı ve Nihal Yeğinobalı tarafından dilimize aktarılmış çevirileri, metindeki kültürel motifler ve çevirmenlerin ortaya koyduğu çözümler ışığında incelenmiştir. Çalışmanın amacı, söz konusu yapıtı çocuk yazınının ötesindeki boyutlarda değerlendirmek, yapıtın çeviri bağlamındaki çok katmanlı yapısına ve metnin, söz gelimi sözcük oyunları vb. gibi diğer özelliklerinin arasında çoğu kez göz ardı edilen kültürel motiflerine dikkat çekmek ve çevirilerden seçilen örneklerle çevirmenlerin farklı çeviri stratejilerini tartışmaktır.
Literary translation is a utopia-like activity which is full of obstacles in various terms. Culture-specific motifs are being the leading source of the obstacles concerned. As of children’s literature, translating culture-specific motifs for target reader whose cultural perceptions and experiences are limited becomes a totally complicated task. Translator’s choices with regard to cultural motifs gain specific importance in cases where the target reader is not children per se and where temporal distance, as well as spatial distance, exists. In this study, English author Charles Lutwidge Dodgson’s famous novel
Alice’s Adventures in Wonderland’s translations into Turkish made by Osman Çakmakçı and Nihal Yeğinobalı and the solutions provided in their translations are studied with regard to the cultural motifs in the texts. The aim of the study is to evaluate the book beyond the scope of children’s literature and within the framework of translation to draw attention to the multi-layered structure and cultural motifs in the novel, which are mostly ignored and to discuss different translation strategies of the translators with the translation samples.
