Akademik Veri Yönetim Sistemi
Voice İstanbul 2024, İstanbul, Türkiye, 24 - 28 Nisan 2024, ss.43
Amaç: Baş boyun kanserlerinin ve tedavilerinin, hastaların yaşam kalitesi üzerine önemli etkileri bulunmaktadır. Bu etkileri ölçebilmek için multidisipliner yaklaşım gerektiren bu grupta, hasta ve diğer ekip üyelerinin açık iletişimi oldukça önemlidir. Bu sebeple hastaların, kendi durumlarına ilişkin bilgiyi ikinci bir kişinin yorumuna açık olmaksızın ilettiği araçlar kritiktir. Öz değerlendirme ölçekleri olarak tanımlanan bu araçların geçerli ve güvenilir olmasının yanı sıra hasta materyalleri için önerilen okuma seviyesine sahip olması da oldukça önem taşımaktadır. Araştırmanın amacı; baş boyun kanserli hasta grubunda kullanılan öz değerlendirme ölçeklerinim okunabilirliğinin değerlendirilmesidir. Materyal-Metod: Çalışmaya baş boyun kanseri tanılı hasta grubunda uygulanan yaşam kalitesi anketleri, iletişim, ses ve yutma bozuklukları ile ilgili öz değerlendirme ölçekleri dahil edilmiştir. Çalışmaya dahil edilecek ölçeklerin belirlenmesi için tez çalışmaları ve yayınlanmış bilimsel araştırmaların incelenmesi ile gerçekleştirilmiştir. Görüşme veya açık uçlu şekilde uygulanmak üzere tasarlanan anketler hariç tutulmuştur Ölçeklerin okunabilirlikleri, Ateşman Okunabilirlik Formülü (AOF) ve Bezirci-Yılmaz Okunabilirlik Formülü (BYOF) ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışmaya 13 öz değerlendirme ölçeği dahil edilmiştir. Ölçeklerin biri genel sağlık durumunun belirlenmesinde, biri iletişim alanında, üçü ses bozukluklarında ve sekizi yutma bozukluklarında kullanılan ölçeklerdi. Ölçeklerin ortalama AOF puanı 74,30 (±17,52) ve ortalama BYOF puanı 6,30 (±3,55) olarak hesaplanmıştır. Sonuç: Çalışmadan elde edilen bulgulara göre baş boyun kanserli hasta popülasyonunda kullanılan ölçeklerin ortalama AOF puanı kolay okunabilirlik düzeyine denk gelse bile zor okunabilirlik düzeyine denk gelen ve hasta materyalleri için önerilen 5-6. sınıf okuma düzeyinin üzerinde okuma seviyesine sahip ölçekler olduğu belirlenmiştir. Hasta merkezli bakım sağlamak amacıyla, baş boyun kanseri semptom yükünün değerlendirilmesinde uygun okunabilirliğe sahip öz değerlendirme ölçekleri kullanılmalıdır. Bu ölçeklerin geliştirilmesinde okunabilirlik kavramı da test edilebilir bir yapı olarak düşünülmesi ve gelecekteki öz değerlendirme ölçeği geliştirme çalışmalarında bu kavramın da göz önünde bulundurulması önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: okunabilirlik, öz değerlendirme, baş boyun kanseri