Akademik Veri Yönetim Sistemi
Toplum ve Sosyal Hizmet, cilt.33, sa.3, ss.777-798, 2022 (Hakemli Dergi)
ÖZ
Hükümlülük, yalnızca hakkında hapis cezasına karar verilen bireyi değil ailesini
de yakından etkilemektedir. Bireyin “hükümlü” olması sebebi ile çeşitli sorunlar
yaşayan aileler, yaşadıkları sorunlar ile baş edebilmek için çeşitli stratejiler
geliştirmektedirler. Bu çalışmada, ailelerin hükümlülük sonrasında yaşadıkları
sorunlar ile baş etme stratejilerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Niteliksel
araştırma yönteminin kullanıldığı araştırmada fenomenolojik yaklaşımdan
yararlanılmış ve araştırmanın katılımcılarına amaçlı örneklem yoluyla
ulaşılmıştır. Eşi hükümlü olan ve halihazırda ceza infaz kurumunda bulunan 17
hükümlü eşi (14 kadın, 3 erkek) ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş
ve ailelerin baş etme biçimleri (i) psikososyal, (ii) ekonomik ve (iii) infaz
sürecinden kaynaklanan sorunlar olmak üzere üç alt başlık altında ele alınmıştır.
Katılımcıların eşlerine duydukları sevginin ve özellikle çocuk sahibi oldukları
için güçlü durmaları gerektiğine yönelik inançlarının güçlü bir motivasyon
kaynağı olduğu gözlenmiştir. Ayrıca ailelerin şükretme ya da dini inanca sığınma
yolu ile bu süreci atlatmaya çalıştığı, aileden ve sosyal çevreden destek almaya
çalıştıkları, hükümlülük durumunun, yaşanan damgalanma ve sosyal dışlanma
karşısında genelde çevreden gizlendiği ya da ailelerin bir kısmının durumun
gizlenmesi amacı ile taşındığı/göç ettiği görülmektedir. Ekonomik sorunları
erkek katılımcılara göre daha ağır şartlarda deneyimleyen kadın katılımcılar, bu
süreçte, eşlerinin hüküm giymesinin ardından ellerindeki kıt kaynaklarla
yetinmeye çalışmakta, öncesinde çalışmayanlar iş yaşamına dahil olmakta,
eşlerinin ya da kendi kök ailelerinin desteği ile veya sosyal yardımlar ile
yaşamlarını sürdürmektedirler. Katılımcılar infaz sürecinden kaynaklı sorunlar
ile baş etmek için ceza infaz kurumlarına ulaşım için alternatifler bulmakta ve
çocukları infaz sürecindeki aramalar ve uygulamaların psikolojik etkilerinden
korumaya çalışmaktadırlar.
Aileler yaşanan sorunlarla baş edebilmek için genelde kendi kapasite ve
koşulları doğrultusunda, duygusal odaklı baş etme stratejilerini benimsemekte ve
profesyonel desteklere-hizmetlere erişim noktasında sorunlar yaşamaktadırlar.
Anahtar kelimeler: Hükümlü aileleri, psikososyal sorunlar, ekonomik sorunlar,
infaz sürecinden kaynaklanan sorunlar, baş etme stratejileri
ABSTRACT
Conviction closely affects not only the individual for whom a prison sentence is
given, but also his family. Families who experience various problems due to the
fact that the individual is "convicted" develop various strategies to cope with the
problems they experience. In this study, it is aimed to reveal the strategies of
coping with the problems experienced by the families after conviction. In the
research, in which the qualitative research method was used, the
phenomenological approach was used and the participants of the research were
reached through purposeful sampling. In-depth interviews were conducted with
17 convicted spouses (14 women, 3 men) whose husbands were convicted and
who are currently in the penitentiary institution. The coping styles of families were discussed under three sub-headings: (i) psychosocial, (ii) economic and (iii)
problems arising from the execution process.
It was observed that the participants' love for their spouses and their belief that
they should stand strong especially because they have children were a strong
source of motivation. In addition, it is seen that families try to get through this
process by expressing gratitude or taking shelter in religious belief, they try to
get support from the family and social environment, the state of conviction is
generally hidden from the environment in the face of stigma and social exclusion,
or some of the families move/immigrate to hide the situation. Female
participants, who experience economic problems under more severe conditions
than male participants, try to make do with the scarce resources they have after
their husbands are convicted, those who did not work before are included in
business life, they continue their lives with the support of their spouses or their
root families or with social assistance. In order to cope with the problems arising
from the execution process, the participants find alternatives for transportation
to the penitentiary institutions and try to protect children from the psychological
effects of searches and practices during the execution process.
In order to cope with the problems experienced, families generally adopt
emotionally focused coping strategies in line with their own capacities and
conditions, and they have problems in accessing professional support-services.
Keywords: Family of convicted, psychosocial problems, economic problems,
problems arising from the execution process, coping strategies