Akademik Veri Yönetim Sistemi
58. Ulusal Psikiyatri Kongresi, İzmir, Türkiye, 19 - 23 Ekim 2022
Psikiyatri ve dilbilim iş birliği, hem hekim-hasta
ilişkisindeki temel iletişim kanalının dil olması hem
de pek çok psikiyatrik bozukluğun dilsel davranış
üzerinden tanımlanması dolayısıyla gerek araştırma
sahasında gerekse de klinik pratikte potansiyel
vadeden bir disiplinlerarasılık örneğidir. Bu bağlamda
dilbilimsel bakış açısına aşinalığın hasta anlatılarının
daha hassas değerlendirilmesini sağlayarak
psikiyatrların teşhis becerilerini geliştireceği uzun
süredir öne sürülmektedir (Thomas ve Fraser,
1994). Ancak özellikle son yıllarda yapılan deneysel
çalışmalar dilin, şizofreni (de Boer ve ark. 2020),
kaygı bozukluğu ya da depresyon (Al-Mosaiwi ve
Johnstone, 2018) gibi hastalıkların teşhisinde invaziv
olmayan bir biyobelirteç olarak sistematik şekilde
kullanılabileceğini göstermiştir. Bu çalışmalarda
hastaların sözlü ya da yazılı dilsel üretimlerinin çeşitli
dilbilimsel katmanlarında (örn. sesbirim, morfem,
sözcük, öbek, tümcecik, tümce, söylem vd.) yapılan
ölçüm ve analizler (örn. sesletim hızı, sözcüksel
çeşitlilik, sözcük duygusal değeri, içerik/işlev sözcüğü
oranı, sözce başına tümcecik sayısı, ben-biz kişi zamiri
tercihleri vb.) hastalık semptomları ile eşleştirilmekte
ya da sağlıklı kontrollerle karşılaştırılmaktadır.
Psikiyatri ve dilbilim ilişkisine bambaşka bir boyut
kazandıran bu araştırma paradigması, psikiyatrik
bağlamda atipik dil kullanımının kavranmasını
gerektirdiği gibi düşünce ve anlam arasındaki ilişkiye
dayalı tipik dil kullanımının dilbilim perspektifi nden
kavranmasını da gerektirir. Panelin bu konuşmasında
özellikle anlambilim, edimbilim ve psikodilbilim gibi
dilbilim alanlarında yapılan çalışmalar ve bu alanların
kuramları çerçevesinde düşünce ve dil ilişkisi ile
dilde anlam (ve anlamsızlık) üzerinde durulacaktır.
Bu kapsamda karşılıklı ve sürekli bir etkileşim örneği
olarak hem kullandığımız dilin algı ve düşüncemize
etkileri hem de içinde bulunduğumuz fi ziksel ve
sosyokültürel bağlamın dilsel davranışlarımıza etkileri
psikiyatri çerçevesinde tartışılacaktır.