Nükleer Tehlikeler ve Afet Yönetimi: Türkiye’de Durum Değerlendirmesi


Creative Commons License

Doğruluk M., Doğan A., Kalkan N., Korkmaz M.

Afet ve Risk Dergisi, cilt.1, sa.2, ss.137-153, 2018 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 1 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2018
  • Dergi Adı: Afet ve Risk Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.137-153
  • Hacettepe Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Nükleer tehlikeler, atomun parçalanması ya da iki atomun birleşmesi ile açığa çıkan enerjinin kontrolsüz olarak yayılması ve çevreyi etkilemesi olarak tanımlanabilir. Radyoaktif materyallerin tutulduğu tesislerde oluşabilecek kazalar sonucunda radyasyon salınımı ortaya çıkabilmektedir. Bu tesislerde meydana gelen kazaların sebepleri arasında öngörülemeyen insan hatalarının yanı sıra deprem, sel ve tsunami gibi doğal afetler de yer almaktadır. Geniş bir çevreyi etkileyebilecek böylesi bir olayda, radyasyon salınımının durdurulması ve radyasyona maruz kalmanın engellenmesi gibi hayati önem taşıyan bir dizi eylem gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Kısıtlı bir zaman diliminde ve sınırlı imkânlarla gerçekleştirilmesi gereken eylemleri kapsayan bu sürecin başarısı, afet öncesi korumaya yönelik yapılan hazırlık çalışmalarının etkinliğine bağlıdır. Öte yandan gerçekleştirilecek eylemlerin organizasyonu ve kaynakların yönetimi için coğrafi bilgi sistemleri (CBS) tabanlı karar destek sistemlerine ihtiyaç duyulmaktadır.

Bu çalışmada öncelikle radyasyon türleri ve radyasyonun canlılar üzerindeki etkileri açıklanmış, ardından nükleer ve radyolojik tehlikeler, komşu ülkelerde bulunan nükleer santrallerin oluşturduğu riskler de göz önüne alınarak Türkiye açısından değerlendirilmiştir. Ayrıca yeni kurulacak nükleer güç santralleri için deprem tehlikesinin belirlenmesi amacıyla yapılması gereken çalışmalar ve Türkiye’deki durum değerlendirilmiştir. Bununla birlikte nükleer ve radyolojik tehlikelere karşı afet yönetimi kapsamında ülkemizde gerçekleştirilen hazırlık çalışmaları incelenerek bir durum değerlendirmesi yapılmıştır.

Nuclear hazards can be defined as fragmentation of the atom or the unfolding of energy generated
by the combination of two atoms and influencing the environment. Nuclear hazards can arise as
accidents that may occur in facilities where radioactive materials are kept. In these facilities, there
are natural disasters such as earthquakes, floods and tsunamis as well as human errors that are
not predictable among the causes of the accidents. In such an event, a number of vital actions need
to be taken, such as stopping the release of radiation and preventing exposure to radiation. The
success of this process, which includes actions to be carried out in a limited time frame and with
limited opportunities, depends on the effectiveness of the preparatory work towards pre-disaster
protection. On the other hand, geographic information system (GIS) based decision support
systems are needed for organization of actions.

In this study, firstly the types of radiation and the effects of radiation on living things are explained.
Then, nuclear and radiological threats, posed by nuclear power plants are located in neighboring
countries were evaluated taking into consideration Turkey. In addition, the studies to be done in
order to determine the earthquake hazard for the newly installed nuclear power plants have been
evaluated. However, preparatory studies carried out in our country in the scope of disaster
management against nuclear and radiological hazards have been examined.