Halk kütüphanelerindeki eserler, doğa kaynaklı afet, acil durum ve insan kaynaklı riskler gibi etmenlerden olumsuz etkilenebilmektedir. Yapıları itibarıyla bu eserler hasar görme veya yok olma tehlikesi altındadır. Afet yaşama olasılığı yüksek bir ülke olan Türkiye’deki halk kütüphanelerinde bu konuda gerekli önlemlerin alınması personel, kullanıcı ve eserlerin doğa kaynaklı olası afet ve acil durum kayıp ve hasarlarını maddi ve manevi olarak en aza indirmek için büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki halk kütüphanelerinde bulunan dermelerin, kullanıcı ve personelin yapısal olmayan elemanlardan (bina iskeleti, duvar, kolon, kiriş ve çatı hariç/binaya sonradan monte edilebilen öğeler) kaynaklanabilecek afet risklerine karşı korunup korunmadığını belirlemektir. Betimleme yöntemine dayalı olarak yapılan araştırmada veriler anket yoluyla elde edilmiştir. Çalışmanın evrenini Türkiye’de T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı olarak hizmet veren toplam 1.252 il ve ilçe halk kütüphanesi oluşturmaktadır. Araştırma bulgularına göre, Türkiye’deki halk kütüphanesi yöneticileri kütüphanelerini afetlere hazırlık, dayanıklılık ve yeterlik durumu açısından kısmen (%46,5) yeterli bulmakta, %20’si hiç hazırlıklı olmadıklarını düşünmektedir. Onlar, yönetici ve personelin sadece %2,4’ünün bu konuda yeterli farkındalık ve bilince sahip bulunduğunu, en büyük çoğunluğunun (%56,7) ise kısmen yeterli düzeyde olduğunu belirtmektedir. Yöneticilere göre, halk kütüphanelerinin afetlere karşı hazırlıklı ve yeterli olmamasının en önemli nedenleri bina sorunları (%29,2) ve bu konudaki eğitim ve uygulama yetersizliğidir (%22). Çalışma sonucunda, Türkiye’deki halk kütüphaneleri yöneticilerinin afet risk yönetimi ve afet yönetimi açısından konuyu bütüncül bir yaklaşımla değerlendirmediği anlaşılmıştır. Araştırmada, birlikte çalışması ve birbirini tamamlar nitelikte olması gereken yaklaşım ve sistemlerin halk kütüphanelerinde bütünlük içerisinde henüz yer almadığı için alınan önleyici önlemlerin belirlenen standartlarda ve yeterince etkili olmadığı sonucuna varılmıştır.
Works in public libraries can be adversely affected by factors such as natural hazard-induced disasters, emergencies, and human-induced risks. These works are at risk of damage or destruction due to their structures. Due to their structures, these works are in danger of being damaged or destroyed. In case of any natural hazard-disaster, in order to minimize tangible and intangible losses and damages to personnel, users and work losses, it is important to have risk and safety preventative measures at the public libaries. Purpose of this study to understand how the collections, users and personnel at public libraries will get affected by any non-structural damages during or after the natural hazard-disaster. In this study, using descriptive research method, the data were obtained through questionnaires and interviews. The population of the study is consisting of provincial and district public libraries affiliated with the Ministry of Culture and Tourism of the Republic of Türkiye. The research findings showed that 46,5 percent of the public library administrators finds their risk and safety measures somewhat satisfactory; 20 percent finds it non-satisfactory or no risk ad safety measures are taken. Study also shows only 2,4 percent of the administrators and workers have enough education; 56,7 percent says somewhat educated about possible natural disasters. According to the administrators at public libraries 29,2 percent of the problems are related to structural problems and 22 percent of the problem related to education and practice related problems. As a result of the study, it is understood that public library managers in Türkiye do not evaluate the subject from a holistic approach in terms of disaster risk management and disaster management. The study concludes that preventive measures taken are not yet in line with the established standards and not sufficiently effective, as the approaches and systems that should work together and complement each other are not yet integrated in public libraries.
