Yurt Dışında Yaşayan İkidilli Türk Çocuklarının Türkçe Eğitimlerinde Kullanılan Türkçe ve Türk Kültürü Ders Kitaplarında Reddetme Stratejilerinin Görünümü


Creative Commons License

Günduğdu G., Yazıcı N.

III. International Congress of Bilingualism Studies and European Turks , 28 - 29 Mayıs 2021, ss.39

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Sayfa Sayıları: ss.39
  • Hacettepe Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bireylerin farklı sosyal bağlamlarda dil kullanımlarını inceleyen edimbilim, bağlam ve niyet çerçevesinde üretilen uygun sözcelere odaklanmaktadır. Edimbilimin bir alanı olarak söz edimleri, dil yoluyla gerçekleştirdiğimiz eylemleri açıklamak üzere kullanılan bir kavramdır. Austin ve Searle, Söz Edimleri Kuramı ile konuşma yoluyla gerçekleştirdiğimiz rica etme, kabul etme, eleştirme, özür dileme ve reddetme gibi dilin sosyal bir eylem orta koyma niteliğini vurgulamışlardır. İstek, rica, tavsiye, öneri ve tekliflere verilen olumsuz karşılıkları ifade eden reddetme ediminin uygun dilsel performans ile gerçekleştirilmesi bireyin sosyal kabulü açısından önem taşımaktadır. Kişinin toplumsal kimliğini korumada risk oluşturabilecek reddetme ediminin çeşitli stratejilerle gerçekleştirilmesi edimbilimsel farkındalık ve bu türden becerilerin gelişimi ile mümkündür. Sınırlı dilsel deneyime sahip iki veya çokdilli Türk çocuklarının farklı sosyal bağlamlara sınırlı katılımı edimbilimsel gelişimin istendik düzeye ulaşmasında engel teşkil etmektedir. Bu anlamda ikidilli çocukların anadili eğitimlerinde kullanılan ve temel ders materyalleri olan ders kitaplarının edimbilimsel gelişimi destekleyecek biçimde hazırlanması önem kazanmaktadır. Bu çalışmada yurt dışında yaşayan Türk öğrencilerin dil eğitimlerinde kullanılan Türkçe ve Türk Kültürü ders kitaplarının edimbilimsel gelişimi desteklemesi noktasındaki rollerinin reddetme stratejileri kullanımının sıklığı ve çeşitliliği bakımından betimlenmesi amaçlanmıştır. İncelenen ders kitaplarında yedi farklı reddetme stratejisine yer verildiği tespit edilmiştir. Ders kitaplarında yer alan reddetme stratejilerinin dil düzeylerine göre farklılaşmadığı ve edimbilimsel becerileri geliştirmeye yönelik etkinliklerin yer almadığı belirlenmiştir. Yurt dışında yaşayan Türk çocuklarının Türkçe eğitimlerinde kullanılan ders kitapları ve materyallerinin edimbilimsel gelişimi destekleyecek nitelikte planlanması gerekmektedir. 

Pragmatics, which examines the use of language by individuals in different social contexts, focuses on appropriate utterances produced within the framework of context and intent. As a field of pragmatics, speech acts is a concept used to explain the actions we perform through language. Austin and Searle emphasized the quality of language as a social action, such as pleading, accepting, criticizing, apologizing and rejecting, which we perform through speaking with Speech Act Theory. It is important for the social acceptance of the individual that the act of refusal, which expresses negative responses to requests, requests, advice, suggestions and offers, is carried out with appropriate linguistic performance. Realizing the act of refusal, which may pose a risk in protecting one's social identity, with various strategies is possible with pragmatic awareness and the development of such skills. The limited participation of bilingual or multilingual Turkish children with limited linguistic experience in different social contexts constitutes an obstacle for pragmatic development to reach the desired level. In this sense, it is important to prepare the textbooks, which are the basic course materials used in the mother tongue education of bilingual children, in a way that supports pragmatic development. In this study, it is aimed to describe the role of Turkish and Turkish Culture textbooks used in language education of Turkish students living abroad in supporting pragmatic development in terms of the frequency and diversity of using rejection strategies. It was determined that seven different rejection strategies were included in the examined textbooks. It was determined that the rejection strategies in the textbooks did not differ according to the language levels and that there were no activities to develop pragmatic skills. The textbooks and materials used in the Turkish education of Turkish children living abroad should be planned in such a way as to support pragmatic development.