AMAÇ: Sistinozis (ORPHA213), sistin amino asidinin hücre lizozomunda birikmesi ile karakterize, seyrek gözlenen otozomal resesif kalıtımsal bir lizozomal depo hastalığı (LDH)’dır. Sistini lizozomlardan dışarı taşıyan sistinozin taşıyıcısını kodlayan CTNS geni üzerindeki mutasyonlar sonucu sistin, lizozom dışına atılamaz ve tüm vücut hücre ve dokularında sistin kristalleri şeklinde birikir. Sistinozisin bir aminotiyol olan sisteamin ile tedavisi 20 yıl öncesine dayanır ve şu anda tek tedavi seçeneğidir. Tedavi edilmezse glomerüler fonksiyon kaybından son dönem böbrek yetmezliğine kadar ilerleyebilir ve hastalar hayatlarının ilk 10 yılıiçinde böbrek nakli ihtiyacı ile karşı karşıya kalırlar. Santral sinir sistemi tutulumlarına hipotoni, tremor, konuşmada gecikme, kaba ve ince motor hasarı, kafa içi basınç artışı, nörobilişel fonksiyon bozukluğu, davranış problemleri ve ensefalopati gibinörolojik problemler eşlik eder. Sisteaminin kan-beyin engelini (KBE) geçebilir olması nörodejeneratif hastalıklarda alternatif kullanımı ile ilgili arayışları hızlandırmıştır. Amacımız; sisteamini, in vitro Alzheimer Hastalığı (AH) modelinde deneyerek sinir koruyucu sestrin-2 (SESN2) gibi yeni terapötik odaklar belirleyebilmek ve AMPK/mTOR ve LC3 yolakları üzerinden otofaji indükleyici etkilerini değerlendirerek AH’da alternatif tedavi hedefleri yaratmaktır.

GEREÇ-YÖNTEM: Çalışmada fare hipokampal nöron (HT-22) hücre kültürleri kullanılmış, Aβ1-42 ile inkübe edilmişlerdir. Protein ekspresyonundaki değişikliklerin belirlenmesi amacıyla Western blot yöntemleri kullanılmıştır.Deney grupları, kontrol (çözücü), Aβ1-42 (2.5, 5, 10 μM; 32 saat); sisteamin (3, 10, 30 nM), Aβ1-42 + sisteamin (3, 10, 30 nM) şeklindedir.Sisteaminin logaritmik konsantrasyon artışı ile sitotoksik olmayan ve klinik kullanımından ekstrapole edilen konsantrasyonu saptanmıştır.BULGULAR:Western blot sonuçlarına göre Aβ1-42 (5 μM; 32 saat) uygulaması SESN2 protein ekspresyonunda anlamlı artışa neden olurken, sisteaminin bu artıştaki etkisinin yanı sıra otofaji belirteci LC3, aktif AMPK (p-AMPK) ve aktif mTOR üzerindeki etkisi de gösterilmiştir.

SONUÇLAR: Çalışmamızdaki bulgulardan yola çıkarak sisteaminin SESN2 üzerinden nörodejeneratif hasarda etkisi olabileceği düşünülmektedir.

Bu proje Hacettepe Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından 17598 proje kodu ile desteklenmiştir.