Akademik Veri Yönetim Sistemi
Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, cilt.42, sa.1, ss.157-179, 2020 (Hakemli Dergi)
Osmanlı İmparatorluğu ve Japonya XIX. yüzyıla kadar imalata dönük üretim ilişkilerinin kapitalizm
öncesi ekonomilerin ortak özelliğine uygun olarak geleneksel yöntemlerle yürütüldüğü iki ülkedir.
Her iki ülkenin XIX. yüzyılda sanayileşmiş Batı ülkeleriyle imzaladıkları serbest ticaret antlaşmaları
sonucunda merkez-çevre ilişkisi kapsamında uluslararası iş bölümü dâhil olmaları bu ülkelerde tarım dışı
üretimin temel faaliyeti olan tekstil sektörünün tüm alt kollarında kapitalist yönde dönüşüme yol açarak
bir sanayisizleşme sürecini harekete geçirmiştir. Her iki ülkede de sanayisizleşme sürecinin gözlendiği
alt sektörlerden biri yüzyıllar boyunca dış pazarlarda mukayeseli üstünlüğün elde edildiği ipekli imalatı
sektörü olmuştur. Sanayisizleşme sürecinin geriletici/yıkıcı etkileri ipekli dokuma ürünlerinde üretimin
azalması ve işgücünün üretimden çekilmesi olarak ortaya çıkarken ilerletici etkisi dış pazarlara dönük ham
ipek üretiminde uzmanlaşma olmuştur. Bu çalışmada Osmanlı İmparatorluğu ve Japonya’da XIX. yüzyılda
ipekli imalatı sektöründe ortaya çıkan sanayisizleşme deneyimleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.