mediarts, sa.6, ss.27-44, 2023 (Hakemli Dergi)
Medya endüstrisi, günümüz sermaye birikimi içerisinde önemli bir yere sahiptir. Bu endüstrinin sınırları içine aldığı pek çok üretim sürecinde ise iletişim araçlarının pozisyonun ne olduğu konusu üzerinde halen bir uzlaşma bulunmamaktadır. İletişim araçları, bazı çalışmalarda bir üretim aracı olarak değerlendirilirken bazı çalışmalar bu anlayışa karşı mesafesini korumaktadır. Dijital şirketler tarafından sosyal medya platformları başta olmak üzere yeni sermaye birikim alanlarından edinilen kârlar her geçen gün artarken bu yeni alanlarda üretilen değer ve iletişim araçlarının bu değer üretimindeki konumunu anlamlandırmadaki muğlaklık geçerliliğini sürdürmektedir. Bu çalışma, iletişim araçları üzerindeki muğlaklığın giderilmesinde mütevazi bir kavram önerisinde bulunmaktadır. İlgili cihazların günlük kullanımındaki iletişim araçları karakterinin değer yaratım süreçlerinde farklı bir karaktere büründüğünü iddia eden değerlendirme bu karakteri “iletişim makinesi” kavramıyla tanımlamayı amaçlamaktadır. Böylesi bir ayrımın, iletişim cihazını anlamlandırma çabasında emek, değer, sömürü gibi kavramları devreye sokarak iletişim cihazını sermaye birikimi içinde anlamaya olanak tanıyacağı düşünülmektedir. Bu çerçevede eleştirel ekonomi politik yaklaşımın kavram setlerine başvuran değerlendirme, literatür taramasından da faydalanarak konu üzerinde eleştirel bir tartışma yürütmektedir.
The
media industry plays a significant role in today’s economy. However, there still
needs to be a consensus on the role of communication tools in many production
processes within this industry. While some studies view communication tools as
a means of production, others maintain their distance from this understanding.
With the profits of digital companies, mainly social media platforms,
increasing daily, understanding the value produced in these new areas and the
role of communication tools in this value creation persists. To eliminate this
ambiguity, this study proposes the concept of a “communication machine” to
analyze the character of communication tools. By introducing concepts such as
labour, value, and exploitation, this distinction aims to help understand thecommunication
device within the context of capital accumulation. To achieve this goal, the
study conducts a critical discussion on the subject using the liter ature
review method and referring to the concept sets of the critical political economy
approach.