"İkilikler ve Zıtlıklar: Halbwachs Uzerine Eleştirel bir Değerlendirme"


ORHON H. G.

Toplum ve Bilim, sa.128, ss.71-83, 2013 (Scopus)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Basım Tarihi: 2013
  • Dergi Adı: Toplum ve Bilim
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Scopus, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.71-83
  • Hacettepe Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Son yirmi yılda çok sayıda disiplinden farklı katkılarla hızla gelişmiş olsa da, Maurice Halbwachs’ın mirası halen bellek çalışmalarının kavramsal zeminini teşkil ediyor. Bellek kavramının “sosyalleşmesini” ve bugün doğa bilimlerinin sınırları içinden çıkıp sosyal bilimlerde analitik bir kavram olarak kullanılır hale gelmesini hala büyük ölçüde Halbwachs’a ve 1925 tarihli On Collective Memory yapıtına borçluyuz. Mirasının tüm güncelliğine karşın, Olick (1999:336) kişisel ve kolektif olanı farklı düzeylerde sorunsallaştırdığı için Halbwachs’ın bir “19. Yüzyıl düşünürü” olduğunu dile getirir. Halbwachs’ın kavramsal ikilikler ve karşıtlıklarla karakterize olan mirasına baktığımızda bunu doğrulamak mümkün hale gelir. Bellek inşası sürecinin kavranabilmesi açısından merkezi önemde olan her bir kavramsal ilişkisellik – kişisel/ kolektif, geçmiş/ bugün, kimlik/ bellek, tarih/ bellek – Halbwachs’ta birbirini dışlayan ikilikler olarak kurulmuştur. Bu makale Halbwachs’ın kolektif bellek kavramsallaştırması üzerine eleştirel bir tartışma sunmayı amaçlamaktadır. Tartışma son otuz yılda hızla gelişmeye ve kurumsallaşmaya başlayan bellek çalışmaları alanı içinden Halbwachs’ın mirasına yönelik farklı eleştiri ve revizyon önerileri aracılıyla yürütülecektir.

Despite the volume of contributions from various disciplines, the intellectual legacy of Maurice Halbwachs maintains its fundamental position for memory studies. We still owe the project of “socialization” of memory, an understanding of it distinguished from natural sciences and its transformation into an analytical concept within social sciences to Halbwachs and his 1925 dated On Collective Memory. Despite the currency of his legacy, Olick (1999:336), referring to his problematization of individual and collective in different levels, mentions that Halbwachs is a “19th century theorist”. Halbwachs’ legacy which is characterized by conceptual binaries and antagonisms confirms Olick’s argument. Halbwachs constructs the series of relationalities – individual/ collective, past/ present, identity/ memory, history/ memory as exclusive binaries – which are of central importance in conceiving the process of memory construction. This article aims at critically discussing Halbwachs’ conception of collective memory. The discussion is pursued through critiques and revisions offered by those dealing with memory studies which has significantly developed and institutionalized in recent decades.