Ergen ve Yetişkinlerde Semantik Akıcılık ve Eylem Akıcılığı

Creative Commons License

Özdemir Ş., Tunçer A. M.

Dil, Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi, cilt.1, sa.2, ss.92-126, 2018 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 1 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2018
  • Dergi Adı: Dil, Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.92-126
  • Hacettepe Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Giriş: Semantik akıcılık ve eylem akıcılığını barındıran sözel akıcılık ölçümleri nöropsikologlar ve dil ve konuşma terapistleri tarafından dilsel ve/veya bilişsel değerlendirmede sıkça kullanılmaktadır. Her iki akıcılık türü, isim ve eylem kategorileri üzerinden belirli sözel ipuçlarının sunulmasından sonra kişinin kısıtlı bir zaman diliminde ürettiği sözcükler aracılığıyla ölçülmektedir. Bu çalışmanın amacı semantik akıcılık ölçümü için kullanılan “Kahvaltılıklar, Tanınmış Kişiler, Yemekler, İçecekler, Ev Eşyaları” kategorileri ve eylem akıcılığı için kullanılan “İnsanlar ne yapar?” bağlamında 1.5 dakika boyunca üretilen sözcükleri değerlendirmektir. Ayrıca demografik değişkenlerin (eğitim, yaş ve cinsiyet) ölçümler üzerindeki etkisi incelenmiştir. Yöntem: Araştırmada Türkçe konuşan ve yaşları 15-81 arasında değişen 150 katılımcı yer almıştır. Her bir katılımcıya tüm kategoriler tek seferde aynı sıralama ile uygulanmıştır. Tüm uygulamalarda ses kaydı alınmış ve sonrasında kayıtlar araştırmacı tarafından dinlenerek katılımcıların tüm bağlamlarda ürettiği sözcükler belirlenmiştir. Bulgular: Ölçümler sonucu elde edilen akıcılık ortalamalarının yaş grupları arasında en yüksek 15-17, en düşük 60 yaş ve üstü gruptan elde edildiği gözlenmiştir. Eğitim değişkeninde 1-8 yıl eğitim grubundaki katılımcılardan en düşük, 12 yıl ve üstü eğitim grubundan en yüksek ortalama sözcük sayılarının elde edildiği görülmüştür. Cinsiyet değişkeninde kadın katılımcıların “Kahvaltılıklar ve Yemekler” kategorilerinde anlamlı olarak daha fazla sözcük ürettiği belirlenmiştir. Sonuç: Eğitim grupları arasında ölçümlere ilişkin performansın anlamlı olarak değiştiği gözlenirken, daha yüksek eğitim gruplarında akıcılık değerlerinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Yaş değişkeninde bütün kategorilerde tutarlı bir sonuç elde edilmemesine rağmen üç kategoride (İçecekler, Tanınmış Kişiler ve Eylem Akıcılığı) 60+ yaş grubundaki katılımcıların anlamlı olarak daha az ortalama sözcük ürettiği belirlenmiştir.