Akademik Veri Yönetim Sistemi
3rd International Eurasian Conference on Science, Engineering and Technology (EurasianSciEnTech 2021) December 15-17, 2021 www.EurasianSciEnTech.org, Ankara, Türkiye, 15 - 17 Aralık 2021, cilt.3, sa.3, ss.139-140
Tüm göl yüzeyi ve çevresindeki su yatakları ile bazı önemli komşu bozkır alanları da dahil olmak üzere
Türkiye’nin Özel Çevre Koruma Alanı olarak ilan edilen Tuz Gölü, sahip olduğu flora ve faunasıyla dünyanın
en önemli doğal alanlarından biridir. Büyük bir bölümü tuzlu topraklar ile kaplı olan bölge, tarıma uygun
olmayan verimsiz araziler gibi görünse de tuzlu topraklarda yaşayabilme kabiliyetine sahip halofit bitkiler için
önemli bir yaşam alanıdır. Ancak bu alanlarda yetişebilen halofit bitki türleri çeşitli kirlilik ve insan etkisiyle
yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. 1997-1999 yıllarında farklı araştırıcılar tarafından Aksaray-Eskil ve
Konya-Gölyazı çevrelerinden toplanan, 2006 yılında bilim dünyasına tanıtılan ve nesli tehlike altında olan
endemik Centaurea tuzgoluensis de bunlardan biridir. Bu çalışmada Aksaray-Eskil’den toplanan Centaurea
tuzgoluensis’in nikel (Ni), çinko (Zn), bakır (Cu) ve demir (Fe) ağır metal içeriklerinin belirlenmesi ve
fitoremediasyon yönünden değerlendirilebilirliği amaçlanmıştır. 2021 yılının Haziran-Ekim ayları arasında
yapılan 5 farklı arazi çalışmasında alandan toplanan bitki örnekleri Hacettepe Üniversitesi Çevre Mühendisliği
LA-ICP-MS Laboratuvarlarında toprak üstü ve toprak altı kısımlarına ayrılarak 4 ağır metal içeriğinin analizi
yapılmıştır. Toplanan noktaya, zamana ve bitki kısmına (toprak üstü veya toprak altı) bağlı olarak analizi
yapılan ağır metallerin miktarının değiştiği görülmüştür. Ni, Zn, Cu ve Fe’in Eylül ve Ekim aylarında
vejetasyon süresinin ilerlemesine bağlı olarak örneklerde yükseldiği belirlenmiştir. Ayrıca, tüm vejetasyon
döneminde toprak altı kısımlarının toprak üstü kısımlarına oranla daha fazla birikim yaptığı tespit edilmiştir.
Ölçülen ağır metallerin FAO/WHO’nun standart değerlerinden yüksek olduğu belirlenmiştir. Bölgenin Eskil
ilçesine ait geçmişte çöp toplama alanı olarak kullanılmış olması, doğalgaz depolama tesisine ve Tuz Gölü’nün
güneyinde ilçeye bağlı rekreasyon alanına ulaşımın bu bölgeden sağlanması nedeniyle yolun aktif şekilde
kullanılıyor olması ağır metal birikimini artıran sebeplerdendir. Bu çalışma, fitoremediasyonda
kullanılabilirlik amacıyla endemik Centaurea tuzgoluensis üzerinde yapılan ilk belirlemelerdir. Gelecekte
yapılabilecek fitoremediasyon uygulamalarında ve biyomonitoring çalışmalarına önemli katkılarda
bulunacaktır.
Anahtar Kelimeler: Centaurea tuzgoluensis, Tuz Gölü, fitoremediasyon, ağır metal