ULUSLARARASILAŞMANIN ANAYASA HUKUKUNA ETKİSİ


Creative Commons License

Alpozen I.

Adalet Dergisi , sa.71, ss.1069-1085, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Basım Tarihi: 2023
  • Doi Numarası: 10.57083/adaletdergisi.1391734
  • Dergi Adı: Adalet Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.1069-1085
  • Hacettepe Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin yıkılması sonucu tek kutuplu dünya düzenine geçilmesi ve küreselleşmenin etkisiyle 20. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren uluslararasılaşma tartışmaları kendini göstermiştir. Uluslararasılaşmanın etkisiyle devletlerin uluslararası hukukun etkisi altında anayasal düzenlemeler yapması ve dünya anayasalarının git gide birbirine benzer hükümler içermeye başlamasıyla da anayasa hukukunun uluslararasılaştığı konusunda görüşler ortaya koyulmuştur. Özellikle insan hakları hukukuna ilişkin uluslararası metinlerin anayasalara etkisiyle, insan haklarına ilişkin maddelerin dünya anayasalarının çoğunda neredeyse birebir aynı olması durumu kendini göstermiştir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin madde metinleri pek çok dünya anayasasında neredeyse birebir aynı şekilde yer almaktadır. Normlar hiyerarşisine göre uluslararası hukuk metinlerinin anayasalara eş değer veya anayasaların üstünde kabul edildiği devletlerde uluslararası hukuk kurallarının anayasal nitelikte kabul edilmesi de anayasa hukukunun uluslararasılaştığını göstermiştir. Bunun yanı sıra uluslararası hukukun bir anayasası olup olamayacağı da tartışılmıştır. Her ne kadar anayasa kavramı günümüzde salt iç hukuka özgü bir kavram olarak değerlendirilmese de, bölgesel anlamda bir anayasa denemesi olan Avrupa Birliği Anayasası girişiminin başarısız olmasıyla bu tartışmalar son bulmuştur.
As a result of the collapse of the Soviet Socialist Republics Union and with the impact of globalization, discussions on internationalization have emerged since the second half of the 20th century. It has been argued that with the influence of international law, states have made constitutional arrangements under its influence, leading to a growing similarity in provisions among world constitutions. Particularly, the impact of international texts on human rights law, resulting in nearly identical human rights provisions in most world constitutions, has demonstrated the internationalization of constitutional law. The article texts of the European Convention on Human Rights are almost exactly the same in many world constitutions. In states where international legal texts are considered equivalent to or superior to constitutional law based on the hierarchy of norms, international legal rules have been acknowledged as having constitutional status. Additionally, there has been a debate on whether international law can have a constitution of its own. Although the concept of constitution is not considered as a concept specific to domestic law today, this discussion came to an end following the unsuccessful attempt of the European Union Constitutional Treaty as a regional constitutional experiment.