İlk kez, 13 Ocak 2020 tarihinde Çin’in Wuhan eyaletinde bildirilen yeni koronavirüs hastalığı-2019 [coronavirus disease-2019
(COVID-19)], daha sonra çok sayıda ülkede yayılıp, küresel sağlığı
tehdit eden pandemi düzeyine gelmiştir. Hastalık etkeni CoV’lar; tek
zincirli, pozitif polariteli, zarflı RNA virüsleridir ve insanlarda basit
soğuk algınlığından, ciddi solunum sistemi enfeksiyonlarına neden olabilecek türlerdir. COVID-19’a, şiddetli akut solunum sendromu-CoV2 [severe acute respiratory syndrome-CoV-2 (SARS-CoV-2)] neden
olmaktadır. Bu hastalığa karşı etkinliği ve güvenirliliği kanıtlanmış spesifik bir tedavi bulunmamaktadır. Antiviral etkili (favipiravir, remdesivir gibi) bazı ilaçlar tedavide kullanılmaktadır. Bitkilerin antiviral,
antiinflamatuar, antioksidan, immünomodülatör gibi önemli biyolojik
aktiviteleri ve geleneksel olarak da viral enfeksiyonlarda kullanılan türleri bulunmaktadır. COVID-19 salgını ile birlikte antiviral etkili bitkilerin araştırılması hız kazanmıştır. COVID-19’dan korunma ve tedavide
etkili olabilecek bileşiklerin araştırılmasında bitkiler, önemli biyolojik
aktiviteleri ve yan etkilerinin azlığı nedeniyle değerli kaynaklardır. Bu
çalışmada, COVID-19’a karşı etkili olabilecek bitkiler üzerinde yapılan in siliko, in vitro, in vivo ve klinik çalışmalarla ilgili literatür kaynaklarıyla bir derleme hazırlanmıştır. Fenolik bileşikler (flavonoidler,
tanenler), terpenler, alkaloidler gibi sekonder metabolitlerin SARSCoV-2’ye karşı etkinlikleriyle ön plana çıktıkları görülmektedir. İn
vitro çalışmalarda, flavonoid yapısındaki baikalein bileşiği ve alkaloid
yapısındaki likorin bileşiği etkili bulunmuştur. İn vivo çalışmada ise
terpen yapısındaki glisirizin bileşiği ve klinik çalışmada fenolik bileşik
kurkumin de COVID-19 için oldukça etkili bulunarak umut vadetmektedir
The new coronavirus disease-2019 (COVID-19), first
reported in Wuhan, China, on January 13, 2020, has then spread in
many countries and reached the level of pandemic that threatens
global health. The disease is CoVs, single-chain, positive polarity,
envelope RNA viruses, which can cause severe respiratory system infections from simple cold in humans. COVID-19 is caused by severe
acute respiration syndrome-CoV-2 (SARS-CoV-2). There is no specific treatment that has been proven to be effective and reliable against
this disease. Some medicines are used in treatment with antiviral effect (such as favipiravir, remdesivir). Plants have important biological activities such as antiviral, antiinflammatory, antioxidant,
immunomodulator, and traditionally the types used in viral infections.
The investigation of antiviral-effective plants, together with the
COVID-19 outbreak, has gained speed. In the study of compounds
that may be effective in protection and treatment of COVID-19, plants
are valuable resources due to significant biological activity, low side
effects. In this study, a compilation was prepared with literature
sources related to in siliko, in vitro, in vivo and clinical studies on
plants that may be effective against COVID-19. It is observed that
secondary metabolites such as phenolic compounds (flavonoids, tannins), terpenes, alkaloids, and others have come to the forefront with
their activities against SARS-CoV-2. In in vitro studies, the
flavonoid-structured baicalein compound and the alkaloid-structured
lycorin compound were found to be effective. In the in vivo study,
the glycyrrhizin compound in the terpene structure and the phenolic
compound curcumin in the clinical study were found to be very effective for COVID-19 and are promising.
