Yerli Yapım Çizgi Filmlerde Toplumsal Cinsiyet Eşit(siz)liği


Deniz A.

OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, cilt.18, sa.43, ss.6942-6979, 2021 (Hakemli Dergi)

Özet

Bu araştırmada tematik çocuk kanallarında yayınlanan yerli yapım çizgi filmlerin toplumsal cinsiyet eşitliği açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda Biz İkimiz, Canım Kardeşim, Kral Şakir ve Neşeli Dünyam çizgi filmlerine ait toplam 83 bölüm nitel araştırma tekniklerinden içerik analizi tekniğiyle değerlendirilmiştir. Anne, baba, kız ve oğlan çocuk karakterleri kamusal alanda bulunma, gündelik yaşam etkinlikleri, davranış özellikleri altında toplumsal cinsiyet eşitliği açısından incelenmiş; anne ve baba karakterleri için çocuklarıyla kurdukları iletişim ayrı bir kategori olarak analiz edilmiştir. Sonuç olarak anne karakterlerin baba karakterlere göre daha az kamusal alanda bulundukları, yemek, ev ve çocuk bakım işlerinde yoğunlaştıkları, duygusal ve domestik olma özellikleri ile temsil edildikleri görülmüştür. Baba karakterlerin kamusal alanda daha fazla yer aldıkları, tamir işleri, ulaşım aracı kullanma, işe gidip işten gelme etkinliklerini gerçekleştirdikleri, bilim ve teknoloji ile ilgili olma ve kendine güvenme davranış özellikleri ile ön plana çıktıkları görülmüştür. Babalar günümüzde değişen babalık rollerine uygun olarak çocukları ile iletişimlerinde arkadaş gibi olma özelliğine sahipken; annelerin daha ciddi ve öğretici bir iletişim içinde oldukları saptanmıştır. Kız ve oğlan çocuk karakterlerinin de anne ve baba karakterlerinin eylemleri ve davranış özellikleri ile benzer şekilde temsil edildikleri ortaya çıkmıştır. Kız çocukları gündelik yaşam etkinliklerinde en çok ev işlerine yardım etme, oğlan çocukları ise tamir etme eylemi ile ilişkilendirilmiştir. Kız çocukları dış görünüşe ve güzelliğe önem verirken, oğlan çocukları bilim ve teknoloji ile ilgili karakterler olarak temsil edilmektedir. Yerli yapım çizgi filmlerde toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının yeniden üretildiği ortaya koyulmuştur. Bu durum çizgi film izleyicisi çocukların cinsiyete dair kalıp yargıları çizgi filmler aracılığıyla pekiştirmeleri ve üzerinden yorumlanmıştır.

This research aims to examine the Turkish cartoon series broadcasted on thematic children's channels in terms of gender equality. In this context, a total of 83 episodes of Biz İkimiz, Canım Kardeşim, Kral Şakir, and Neşeli Dünyam were evaluated using content analysis technique, one of the qualitative research techniques. Mother, father, girl, and boy characters were examined in terms of gender equality under the categories of being in the public space, daily life activities, and behavioral characteristics. Communication with their children was analyzed as a separate category for the mother and father characters. As a result, it was observed that the mother characters were less in the public sphere than the father characters, concentrated on cooking, house works, and baby care, and represented with the characteristics of being emotional and domestic. It was observed that the father characters were more involved in the public sphere, perform daily activities such as repairing, driving, and going to work, is related to science and technology, and being self-confident. While fathers have the feature of being like friends in their communication with their children in line with their changing fatherhood roles; it was found that mothers had more serious and instructive communication. It has been revealed that the girl and boy characters are represented similarly with the daily activities and behavioral characteristics of the mother and father characters. Girls were most associated with helping house works in daily life activities, while boys were associated with repairing. While girls value looks and beauty, boys are represented as characters related to science and technology. It has been revealed that gender stereotypes are reproduced in Turkish cartoons. These results show that gender stereotypes are reinforced in cartoons. This situation has been interpreted as children's reinforcing stereotypes about gender through cartoons.