Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Necmettin Erbakan Hukuk Kongresi, Konya, Türkiye, 1 - 03 Haziran 2023, ss.316-333
Teknolojik gelişmeler neticesinde günümüzde önem kazanan ve
kendisine yüksek değerler atfedilen kripto varlıklar içerisinde NFT’ler,
özel bir konuma sahiptir. Zira NFT’lerin gayri misli özellikte olmaları;
onları eşsiz yapmaktadır. Keza NFT’ler fikri mülkiyet hukuku ile de
yakından ilişkilidir. Özellikle mevcut fikir ve sanat eserlerinin NFT hâline
getirilerek çeşitli satış platformları üzerinden satışlarının yapılması,
NFT’lerin hukuki niteliğinin belirlenmesi ve fikir ve sanat eseri vasfına
sahip olup olmadıklarının değerlendirilmesini önemli kılmaktadır.
Bir fikri ürünün eser olarak nitelendirilebilmesi için 5846 sayılı Fikir
ve Sanat Eserleri Kanununda öngörülen eser kategorilerinden birine
dahil olması ve sahibinin hususiyetini taşıması gerekmektedir. Fikir
ve sanat eserlerinin NFT haline dönüştürülmesi “minting” adı verilen
teknik bir süreç sonunda gerçekleşmektedir. Mintleme işleminin
teknik bir işlem olması nedeniyle NFT’lerin eser niteliği taşımadıkları
öğretide genel olarak kabul edilmektedir. Bununla beraber, istisnai
olarak akıllı sözleşme koduyla oluşturulan fikri ürünlerin eser niteliği
taşıma ihtimalleri bulunmaktadır. Şu hâlde, NFT’lerin hukukî niteliği,
fikrî mülkiyet hukuku bağlamında maddi hukuk açısından önem arz
etmektedir. Dahası, NFT’lerin kripto varlıklar içerisindeki bu özellikli
yapısı, cebrî icra hukuku kapsamında da değerlendirilmeye muhtaç
sonuçlar doğurmaktadır. Kripto varlıkların ve özellikle fikrî mülkiyet
hukuku ilişkisi de dikkate alındığında NFT’lerin, eşsiz, gayri maddi
nitelikleri ile bir merkeze bağlı olmamaları gibi özellikleri; cebrî takibe konu edilmeleri, haciz ve paraya çevirme gibi cebrî icra işlemleri
bağlamında tâbi olacakları rejimin tespit edilmesi ve değerlendirilmesini
önemli kılmaktadır. Nitekim Türk hukukunda, konu oldukça yeni olup
öğretide yeterince ele alınmamış ve uygulamada ortaya çıkan sorunlara
yeterli düzeyde çözümler üretilememiştir. Bu amaç ve itibarla, çalışmada,
önce NFT ve onunla ilişkili teknik kavramlar hakkında bilgi verilecek,
sonrasında NFT’lerin FSEK kapsamında eser olup olmadıkları çeşitli
ihtimaller dâhilinde değerlendirilecek, son olarak da NFT’lerin icra ve
iflâs hukuku çerçevesinde cebrî icra takibine konu edilmesi, haczi ve
paraya çevrilmesi konuları, yabancı literatür ve uygulama örnekleri de
değerlendirilerek ele alınacaktır.