Akademik Veri Yönetim Sistemi
GENÇLİK ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, cilt.6, sa.16, ss.29-44, 2018 (Hakemli Dergi)
Bağımlılık kavramı hemen hemen bütün coğrafyalardaki bilim insanlarının az veya çok ilgisini
çekmektedir. Bilimsel üretimin ve merakın bir basamağı olan lisansüstü tezler geleceğin bilim
üreticilerinin araştırma ve geliştirmeyi deneyimleyerek öğrendiği bir aşama olarak düşünüldüğünde
tezlerin içerik ve amacının gözden geçirilmesi bugüne değinki durumu belirlemek ve geleceği ilişkin
çıkarımlarda bulunmak açısından yararlı olacaktır. Bu çalışma kapsamında madde (sigara, alkol,
uyuşturucu/uyarıcı madde) kullanımı ve bağımlılığını ele alan ulusal lisansüstü tezlerin özetleri
incelenmiştir. Temmuz 2018’e kadar yayınlanmış olan tezler incelendiğinde madde kullanımı
ve bağımlılığını ele alan toplam 145 teze ulaşılmıştır. Tezlerin önemli çoğunluğu büyükşehirlerin
merkezindeki lise ve üniversite öğrencilerinde madde kullanımı oranını veya tedavi merkezinden
hizmet alan bağımlılığı olan ergenlerin psikososyal özelliklerini belirlemeyi amaçlamıştır. Araştırmaların
en sık aktardığı bulgu ailesinde veya arkadaş çevresinde madde kullanan birey olan öğrencilerde
madde kullanım oranının daha yüksek olmasıdır. Ayrıca ebeveynle ilişkilerin madde kullanımı ve
bağımlılığında önemli bir etken olduğu da sıkça vurgulanan bir diğer bulgudur. Son yıllarda lisansüstü
öğrencilerin bağımlılık konusuna gösterdiği ilginin artması bu alandaki bilgi birikimin artacağına
ilişkin bir gösterge olarak düşünülebilir. Bu olumlu eğilimin daha yararlı ve verimli kullanılabilmesi
için lisansüstü eğitim sürecinde danışmanların ve üniversitelerin yanı sıra kamu ve sivil toplum
kuruluşlarının da araştırmacıları özendirici, destekleyici ve kolaylaştırıcı bir tutumda olmaları etkili
olacaktır.