Akademik Veri Yönetim Sistemi
Toplum ve Sosyal Hizmet, cilt.18, sa.2, ss.7-20, 2007 (Hakemli Dergi)
ÖZET
Zamanla küçülen, zayıflayan ve
parçalan ailenin tek başına çocuğu koruyamadığı anlaşılmıştır. Sosyal devlet,
çocuğun korunması konusunda kamunun rolünün daha iyi anlaşılmasını sağlamıştır.
Ailesi yanında korunamayan çocuk için alternatif bakım türleri devreye sokulmalıdır.
Alternatif bakım türleri arasında da önceliğin yine “aile yanında bakım”
türlerinde olması gerekir. Koruyucu aile bakımını, çocuk koruma sistemi içinde önemli
bir yer tutmaktadır. Birleşmiş Milletler Çocuk
Haklarına Dair Sözleşme, Türkiye’de çocuk koruma sisteminin ve koruyucu
aile uygulamalarının en önemli uluslararası yasal dayanaklarından biridir. Bu
konudaki, ulusal düzenlemeler arasında ise Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Türk Medeni Kanunu, Sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu önemli
bir yer tutmaktadır. Türkiye’de kapsamlı, bütünlüklü, tutarlı bir çocuk
koruma politikasının var olduğunu söylemek zordur. Ek olarak bu alana ayrılan
bütçe olanaklarının yetersizliği, uygulamalarda ve denetimlerde “iyi yönetişim”
ilkelerine aykırılıklar temel sorunlar arasında sayılabilir. Türkiye’de
koruyucu aile uygulamalarının geliştirilebilmesi için yeterli tanıtımı yapılmalı,
ilgili yasal düzenlemelerin uygulama güçlükleri ve eksiklikleri belirlenmeli ve
giderilmeli, profesyonel bir anlayışla ele alınmalı, ilgili meslek elemanları
ek eğitimlerle güçlendirilmeli, koruyucu aileye yapılan ödemeler teşvik edici
olmalı, aileler eğitilmeli ve denetlenmelidir. Son olarak Türkiye’de kendi öz
ailesi yanında bakımı sağlanmadığı için bir akrabası yanında bakılıp korunan
(geleneksel koruyucu aile); buna karşılık haklarında korunma kararı bulunmayan,
kamunun herhangi bir şekilde ilgi alanında olmayan çok sayıda çocuk bulunmaktadır.
Bu çocukların da bakımı ve korunması kamunun ilgi alanında olmalı, kayıt altına
alınmalı, denetlenmeli ve aileye ve çocuğa, gereksinimi olan her türlü destek
sağlanmalıdır.
Anahtar
Sözcükler: Çocuk koruma sistemi, yasal düzenlemeler, çocuk koruma
politikası, alternatif bakım, koruyucu aile bakımı, enformel aile bakımı
ABSTRACT
In
the course of time, it has been realized that the waning, weakening and
decomposing family can not protect the child on its own. The social state has made
the role of the public in child protection more clearly understood. In this
context, new alternative care types should be introduced for the children who
can not be protected in the family. Foster family care has an important place
in the child protection system. United Nations Convention on the Rights of the
Child constitutes a part of the most fundamental international legal basis of
the child protection system and foster family practice in Turkey. Furthermore,
Turkish Republic Constitution, Turkish Civil Law, Social Services and Child
Protection Law No: 2828 have a considerable place among the national legal
arrangements. It is hard to say that there is an extensive, integral, and
consistent child protection policy in Turkey. Moreover, lack of budgetary funds
in this field and contravention to “good governance” principles in supervisions
can be enumerated as the basic problems in this respect. In order to develop
foster family practice in Turkey, sufficient presentation should be made,
practical difficulties and deficiencies regarding the relevant legal
arrangements should be determined and fixed, a professional conception should
be adopted, the related professionals should be made more qualified by
supplementary trainings, payments effected to the foster family should be more
encouraging and the families should be educated and supervised. Finally, there
are many children in Turkey who are raised and protected by their relatives
since their own families can not protect them (traditional foster family), about
whom there is no protection decision and therefore who stays out of public
interest. However, the care and protection matter of these children should also
be inside the public’s sphere of interest, they should be formally registered
and supervised, and all kinds of the support that the child and the family need
should be provided.
Key words: Key words: Child protection system, legal
arrangements, child protection policy, alternative care, foster family care,
informal family care