Kültürel Bellek Oluşturmada Bir Müziksel Ürün Olarak Ninni Olgusu

Yılmazoğlu B., Kaplan A.

HÜ. Geleneksel Türk Müzikleri “Müzikte Değişim” Sempozyumu, Ankara, Türkiye, 28 - 29 Mayıs 2021, ss.2-15

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.2-15
  • Hacettepe Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Kültür aktarımı toplumlarda çok önemlidir. Çünkü, o topluma ait kültür aktarımı kesildiği anda, toplumu o toplum yapan kültürel ögeler yavaş yavaş silinmeye başlayacaktır. Kültür aktarımı için insan yaşamının başlangıcı olan bebeklik dönemine ait ilk aktarıcıların anneler olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Anneler bebeklerini kucaklarına aldıkları andan itibaren, onlarla konuşarak, onlara dokunup severek, ninniler, şarkılar söyleyerek ve melodiler mırıldanarak bebekleriyle hem duyusal hem duygusal hem de fiziki bir bağ oluştururlar. Bahsedilen bu faaliyetlerden birisi olan ninniler, çok önemli kültür aktarıcısı olmuşlar ve kültürel bellek oluşturmada işlev üstlenmişlerdir. Anne söylediği ninnileri içinde yaşadığı toplumun kültürel değerlerine göre biçimler. Yaşantısını, derdini, özlemini, acısını, sevgisini ifade ederken kültürel yapıyı da dillendirmiş olur. Bugüne değin ninniler, bebeği uyutmak, avutmak için söylenen anonim halk edebiyatı ürünleri olarak incelenmiştir. Müziksel yapısı hakkında araştırma yapılmamıştır. Bebekle anne karnındayken başlayan iletişim müzikle başlamaktadır. Kalp atış ritimlerinin, ninnilerin müziksel yapısına yansıyıp yansımadığı, kültürel bellek oluşturmada hangi müziksel öğelerin kullanıldığı ve dolayısıyla kültürel kodlamada etkin olan müzik unsurlarının tespiti önem taşımaktadır. Elde edilen veriler, değişen kültürel koşullarda annenin etkin olamadığı durumlarda teknolojiden yararlanma ihtiyacı doğduğunda, ninni bestelemede yol gösterici olabilecektir. Bu araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden örnek olay tarama modeli kullanılmış; TRT repertuarında Türk Halk Müziği ve Türk Sanat Müziği başlıkları altında yer alan toplam 43 ninninin, nicel araştırma çerçevesinde edebi ve müziksel özellikleri açısından eser analizi yapılmış; makamsal, ses aralığı, ritim ve kullanılan motifler açısından yorumlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Ninni, Anadolu, kültür, geleneksel müzik, türkü, nota