İnsansız Hava Aracından Elde Edilen Topografik Veriler ile Adam Kayaları ve Çevresinin Kaya Düşme Potansiyelinin Değerlendirilmesi


Creative Commons License

Yıldırım M. A.(Yürütücü), Gültekin N., Yaman İ. D.

TÜBİTAK Projesi, 2017 - 2018

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Başlama Tarihi: Ağustos 2017
  • Bitiş Tarihi: Eylül 2018

Proje Özeti

Tarihi ve kültürel miras alanlar, bazen doğa şartları bazen de insan müdahalesi ve iklimsel faktörlerin etkisiyle hızla değişime ve deformasyona uğrayan alanlardır. Bu çerçevede bu alanların korunmasına ve tanıtılmasına bilimsel çalışmalar da yardımcı olmalıdır. Bu amaçla kaya düşmelerinin yoğun olarak görüldüğü Mersin’de bulunan Adam Kayaları ve yakın çevresi çalışma alanı olarak seçilmiştir. Adam Kayaları dünyada benzeri az bulunan ve ülkemiz için önemli tarihi ve kültürel değere sahip olup, birçok yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edilmektedir. Adam Kayaları'nın dik bir yamaçta yer almasından dolayı, söz konusu alana gelen yerli ve yabancı ziyaretçiler bu civardaki kaya düşmeleri nedeniyle can ve mal kaybına uğrayabileceklerdir. Bölgede kaya düşmelerinden kaynaklı zararların ve kayıpların önlenebilmesi için bölgedeki kaya düşme potansiyeline sahip alanların tespit edilmesi, askıda bulunan blokların, düşen bloklara ait ilerleme mesafelerinin, hızlarının ve enerjilerinin belirlenmesi süreksizliklerin değerlendirilmesi önem taşımaktadır. Önerilen projenin genel amacı, İnsansız Hava Aracı (İHA)’ ndan elde edilen topografik veriler kullanılarak çalışma alanında olabilecek kaya düşmelerinin modellenmesi ve değerlendirilmesidir. Aynı zamanda bu çalışmada İHA sisteminin bu tür çalışmalarda kullanılabilirliği araştırılmıştır. Arazi çalışmaları kapsamında malzemenin tanımlanması ve modelleme aşamasında kullanılmak üzere çalışma alanından alınan blok örneklerin fiziksel, indeks ve mekanik parametreleri belirlenmiştir. Önerilen projede, İHA sisteminden elde edilen yüksek doğruluktaki veriler kaya düşmelerinin değerlendirilmesi için yapılacak olan 3B kaya düşmesi modellemelerinde girdi olarak kullanılmıştır. Çalışmada, kaya düşme modellemesi için 3B modellemeye olanak sağlayan HY-STONE yazılımı kullanılmıştır. Sonuç olarak, İHA sisteminden elde edilen topografik verilerde bazı ufak alanlarda çalıların tamamen filitrelenemediği görülmüştür. Bu alanların tamamen temizlenmesi için ek ücretli yazılımlara ihtiyaç duyulmaktadır. Fakat tüm diğer modelleme sonuçları genel olarak başarılıdır. Önerilen projenin çıktıları, kaya düşmelerinden korunmak ve kaya düşmelerinden kaynaklanabilecek can ve mal kayıplarını önleme açısından büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, çalışma alanına ait önerilen projenin çıktıları Kültür ve Turizm İl Müdürlükleri ve yerel yönetimler tarafından önem arz etmektedir.