Akademik Veri Yönetim Sistemi
TOPCU Z. G. (Yürütücü), DEMİRCİOĞLU H.
TÜBİTAK Projesi, 1002 - Hızlı Destek Programı, 2023 - 2024
Çocuklar, her iki ebeveyn tarafından da desteklendikleri taktirde gelişimleri açısından en büyük yararı elde ederler. Ancak literatürde de sıklıkla karşılaşılan bir durum, gelişime yoğunlukla katılan ebeveyn anne iken, babanın gölgede kaldığı ya da katılmayı tercih etmediği şeklinde olmuştur. Bu tespit üç soruyu akla getirmektedir: İki ebeveynden biri (baba) isteyerek ya da istemeyerek çocuklarının gelişimine dahil olmuyorsa bu durum annenin tutumları ile ilişkili midir? Eğer anne, babayı katılımdan uzaklaştırıyorsa, bunun sebepleri neler olabilir? Anne ve babanın çocuk gelişimine katılımları hususunda içinde bulundukları dinamik, çocukların sosyoduygusal durumlarını ne yönde etkilemektedir? Son yirmi yıldır bu sorulara cevap arayışı ile yapılan araştırmalarda, annelik bekçiliği (maternal gatekeeping) kavramı ortaya konmuş, ancak bu konuda ülkemiz çapında çok kısıtlı çalışma üretilmiştir. Literatür araştırmalarımızda ilişkisel çalışmalara rastlanmasına rağmen, anne-baba arasındaki ilişki dinamiğini ele alıp, çocuğun sosyoduygusal gelişimine çıktı olarak odaklanan bütüncül modellere ise ulaşılamamıştır.
Bu açığın kapatılması amacıyla önerilen proje araştırmamızda, a) hangi değişkenlerle annelik bekçiliğinin artıp baba katılımını düşürdüğüne dair bilgi edinilecek ve b) ebeveyn katılımına dair değişkenlerin çocuk sosyoduygusal durumları üzerindeki rolü de anlaşılabilecektir. Ayrıca, uzmanlar tarafından gerçekleştirilecek, ebeveynlerin birbirinin katılımını artırabilmesi adına düzenlenecek ebeveyn eğitim programlarında hangi değişkenlerin göz önünde bulundurulması gerektiğine yönelik yönlendirici veriler elde edilecektir. Bu verilerle ebeveynlerin çocuklarının gelişimine dahil olmalarına yönelik yapılacak eğitimler kapsamında daha gerçekçi planlar yapılabilmesi ön görülmektedir.
Proje araştırmamıza yön veren sorular genel itibariyle aşağıda belirtilmiştir:
- Annelerin bireysel özellikleri ve ailevi özellikleri ile annelik bekçiliği arasında bir ilişki var mıdır?
- Annelik bekçiliği ile baba katılımı arasında bir ilişki var mıdır?
- Annelerin bireysel ve ailevi özellikleri ile baba katılımı arasında bir ilişki var mıdır?
- Annelik bekçiliğinin aracı olduğu bir modelde, baba katılımı ve çocuk sosyoduygusal durumları arasında bir ilişkiden bahsedilebilir mi?
Bu minvalde, G power analizi sonucunda, 3-6 yaş aralığında çocuğu olan, evliliği süren ve bahsi geçen çocuklarında herhangi bir engelin olmadığı en az 319 anne ve baba çiftine ulaşılması planlanmaktadır. Araştırma için veriler, randomize bir şekilde seçilmiş okullardan toplanacak, SPSS ve AMOS programları kullanılarak analiz edilecektir. İlk olarak, betimsel değişkenlere dair frekanslar ele alınacaktır. Sonrasındaki analizler için ise, bir bağımlı bir bağımsız değişken çiftlerinde basit korelasyon analizi gerçekleştirilecek olup, aralarında istatistiksel anlamda ilişki bulunan çiftler için regresyon analizi uygulanacaktır. Özellikle anne bekçiliği öncülleri, baba katılımı ve çocuk sosyoduygusal durumlarına dair boyutların ele alınacağı (önerilen) model ise en son kurulacaktır. Bu noktada analiz yöntemi olarak ise yapısal eşitlik modelinden yararlanılacaktır.