Akademik Veri Yönetim Sistemi
Alaçam R.(Yürütücü), Kocagöz T., Pınar A., Ünlü N.
TÜBİTAK Projesi, 1000 - Üniversitelerin Araştırma ve Geliştirme Potansiyelinin Arttırılmasına Yönelik Destek Programı, 1995 - 1997
Toplumdan kazanılmış pnömonilerin yaklaşık üçte birine atipik pnömoni etkenleri Mycoplasma pneumoniae, Legionella pneumophila ve Chlamydia pneumoniae neden olmaktadır. Bu etkenlerin mikroskobik inceleme ile saptanabilmesi çok güç veya imkansızdır. Kültür ile tanımlama ise özel besiyerleri gerektirdiği, uygulaması güç olduğu ve geç sonuç verdiği için yaygın kullanıma girememiştir. Serolojik inceleme yöntemleri oldukça duyarlı ve güvenilir olmasına karşın etkene karşı antikor artışı ortaya çıktıktan sonra sonuç verdiğinden ancak hastalık sonunda, olası tanının kesinleşmesini sağlar ve uygun tedavi seçimine katkısı bulunmaz. Atipik pnömoniye neden olan etkenleri tanımlayabilecek hızlı, duyarlı ve özgül yöntemlere gereksinim duyulmaktadır. Bu amaçla, bu projede "Polimeraz Zincir Reaksiyonu" (PCR) ile bu etkenlerin saptanmasına yönelik yöntemler geliştirilmiştir. In vitro DNA amplifikasyon yöntemi olan PCR ile bu enfeksiyon etkenlerinin DNA'larının seçilmiş bölgeleri özgül primerler kullanılarak çoğaltılmış ve elektroforez ile incelenmiştir. Bu üç önemli atipik pnömoni etkenini tanımlayabilecek yöntemler ayrı ayrı geliştirildikten sonra hepsini tek incelemede tanımlayabilecek yeni bir PCR yöntemi de başarı ile gerçekleştirilmiştir. PCR'da kullanılacak olan primerler, her etkenden farklı büyüklükte DNA parçası çoğaltacak, hem de aynı çoğaltma koşullarında çalışabilecek şekilde seçilmiştir. Bu sayede primerlerin hepsinin bir arada kullanılması ile incelenen örnekte etkenlerden birinin bulunması halinde DNA'sı kendisine özgül primerler aracılığı ile çoğaltılmış ve elektroforez ile bu DNA'nın büyüklüğü belirlenerek hangi etken olduğu saptanmıştır. Bu yöntemle üç atipik pnömoni etkeninin PCR ile belirlenmesi için harcanacak emek ve malzeme önemli ölçüde azaltılmıştır. Yöntemin etkinliğinin klinik örnekler kullanılarak araştırılması ve günlük kullanıma sokulmaya çalışılmasının büyük önem taşıyacağı kanısındayız.