Sporda Taciz ve İstismar Risk Faktörlerinin Belirlenmesi ve Ulusal Sporcu Koruma Politikasının Geliştirilmesi


Öztürk P. (Yürütücü), Koca Arıtan C., Kavasoğlu İ., Cankurtaran Ö.

TÜBİTAK Projesi, 2022 - 2024

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Başlama Tarihi: Eylül 2022
  • Bitiş Tarihi: Eylül 2024

Proje Özeti

Bu projenin amacı Türkiye spor ekosisteminin güvenli spor ortamlarına dönüştürülmesi için sporda taciz ve istismara ilişkin risk faktörlerinin ulusal düzeyde bilimsel veriler temelinde açığa çıkarılarak, elde edilen veriler ışığında sporun tüm bileşenlerini kapsayan bir Ulusal Sporcu Koruma Politikası ve Sporcu Koruma Eğitim Programı geliştirmektir. Projenin özgün yanları bilimsel verilerin ulusal düzeyde ve farklı spor aktörlerinden elde edilecek olması; spor alanındaki taciz ve istismara ilişkin kültürel ve spora özgü sorunları karma yöntem araştırma deseni kapsamında dönüştürücü desen temelinde tespit etmesi ve çözüm önerileri geliştirecek olması; sporcu koruma kavramsal çerçevesinin her türlü taciz ve istismar ile her yaştan kadın ve erkek sporcuları kapsaması; Türkiye konjonktüründen elde edilecek veriler ile Ulusal Sporcu Koruma Politika ve ilgili prosedür önerileri geliştirecek olması; politikaların önemli bir bileşeni olan sporcular, antrenörler, spor kurumu yöneticileri, destek personeli ve ebeveynler için Sporcu Koruma Eğitimi Programı geliştirecek olması ve önerilerin geliştirilme sürecinde Uzman Atölyeleri aracılığıyla sporcu, antrenör, spor kurumu ve spor federasyonları yöneticileri, spor destek personeli ve farklı disiplinlerden bilim insanlarının aktif rol almalarını sağlayacak olmasıdır.     

Projenin yöntemi karma araştırma yöntemidir. Dönüştürücü desen kullanılarak, sporda taciz ve istismara ilişkin risk faktörleri nicel ve nitel veriler aracılığıyla açığa çıkarılacaktır. Sıralı zamanlama yöntemi ile birinci aşamada nicel veriler, ikinci aşamada ise nitel veriler toplanacak; nicel ve nitel veriler veri toplama ve yorumlama aşamalarında birbirlerine entegre edilecektir. Birinci aşamada araştırmacılar tarafından geliştirilecek anket ile çevrim içi ve yüz yüze ulusal düzeyde veri toplanacaktır. Nicel aşamanın örneklemi oransız tabakalı örneklem yöntemi ile belirlenecektir. Buna göre 63 spor federasyonunu temsil eden, 18 yaşından küçük ve büyük 1000 kadın ve 1000 erkek olmak üzere 2000 sporcu ile 63 spor federasyonunu temsil eden 1000 kadın ve 1000 erkek olmak üzere 2000 antrenör örneklemi oluşturacaktır. Elde edilen nicel verilere betimsel istatistik analizi uygulanacaktır. İkinci aşamada kuram oluşturma deseni kullanılacak olup, veriler bireysel görüşmeler aracılığıyla toplanacaktır. Bu aşamada sporcular, spor kurumu yöneticileri, antrenörler, spor destek personeli (spor psikoloğu, masaj uzmanı, fizyoterapist, spor hekimi vb.) ve sporcuların ebeveynleri araştırmaya gönüllü katılımları için davet edilecektir. Araştırma grubunda yaklaşık 120 kişinin yer alması planlanmaktadır ve yarı yapılandırılmış bireysel görüşmelerde katılımcıların öznel deneyimlerine, algılarına, bilgilerine ve taciz ve istismarın önlenmesine yönelik stratejilerine odaklanılacaktır. Nitel veriler tümevarımsal analiz yöntemiyle kuram oluşturma deseni kapsamında analiz edilecektir. Son aşamada ise nicel ve nitel veriler birlikte entegre edilecek ve yorumlanacaktır.

Projenin yönetimi karma araştırma deseni temelinde planlanmış olup ön hazırlıklar ve anket geliştirme sürecinin ilk üç ay, ulusal düzeyde veri toplama sürecinin 4. ve 8. aylar; nicel verilerin analizi ve nitel aşamaya hazırlığın 9. ve 11. aylar; nitel veri toplama ve analizinin 12. ve 18. aylar ve nicel ve nitel verilerin entegre edilerek projenin sonuçlandırılması, Ulusal Sporcu Koruma Politikasının ve Sporcu Koruma Eğitim Programının geliştirilmesinin ise 18. ve 24. aylarda tamamlanması planlanmaktadır. Proje ekibinde bir yürütücü, bir danışman, iki araştırmacı ve üç bursiyer görev alacaktır. Proje sürecinde sporda taciz ve istismarın yok edilmesine yönelik, spor alanındaki tüm aktörleri hedefleyen sistematik ve bilimsel bilgilere dayanan farkındalık çalışmaları yürütülecektir. Proje sonuçlarından ve sonuç ürünlerinden başta karar vericiler ve uygulayıcılar olmak üzere, sporcular, antrenörler, spor kurumu yöneticileri, spor destek personeli ve ebeveynler faydalanabilecektir. Politika ve eğitim programı başta T. C. Gençlik ve Spor Bakanlığı olmak üzere spor kurumlarıyla paylaşılacaktır. Proje sonuçlarının On Birinci Kalkınma Planı çerçevesinde nitelikli insan, güçlü toplum ekseni altında kadın, çocuk, gençlik ve spor alanlarında taciz ve istismarın önlenmesi, bireylerin ve toplumun refahının arttırılması ve güvenli spor ortamlarının oluşturulması açısından etkisi olacağı düşünülmektedir. Proje sonuçları aynı zamanda ulusal ve uluslararası kongrelerde sunulma ve nitelikli akademik dergilerde yayın olarak basılma potansiyeline sahip olacaktır. Projenin tamamlanmasının ardından lisansüstü öğrenciler ve farklı disiplinlerden bilim insanları için izleme ve değerlendirme süreçlerini kapsayan, farklı araştırma sorularını içeren yeni projeler de kurgulanabilecektir.