Eroğlu K.(Yürütücü), Güvenç F. G., Aslan D., Koç G., Ergöl Ş., Savaş H. G., et al.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2006 - 2007
Araştırma, Sincan’ın Saraycık köyünde yoksulluk
sınırı altında yaşayan kadınların sosyal, psikolojik ve fiziksel sağlık
yönünden güçlendirilmesi için farkındalık kazandırılması amacıyla yapılan bir
müdahale çalışmasıdır. Araştırmanın örneklemine Saraycık’ta yaşayan ve Çağdaş
Yaşamı Destekleme Derneği’nin meslek edindirme projesi çerçevesinde açtığı
kurslara katılan 34 kişi alınmıştır. Araştırmada veriler sosyal psikolojik
farkındalık (stres, şiddet, öfke, iletişim ve ikna etme) kazandırmaya yönelik
yarı yapılandırılmış veri toplama formları
ile sağlıklı yaşam davranışlarında (sağlık ve temizlik, sigara,
yeterli ve dengeli beslenme, güvenli cinsel yaşam) farkındalık kazandırılmasına
yönelik yarı yapılandırılmış veri toplama formları ve sağlıklı yaşam
davranışlarına yönelik bilgi testleri ile toplanmıştır. Araştırma iki aşamada
yürütülmüştür. Birinci aşamada her hafta Perşembe günleri sosyal psikolojik
farkındalığa yönelik konularda, Cuma günleri ise sağlıklı yaşam davranışları
ile ilgili konularda odak grup görüşmeleri yapılmıştır. Daha sonra verilerin
ham dökümleri yapılmış ve bilgisayar ortamına aktarılarak analizleri
yapılmıştır. Bir sonraki hafta odak grup görüşmeleri analizlerine göre de
eğitimler verilmiştir. Sağlıklı yaşam davranışlarına yönelik eğitimlerden
önce ve sonra konu ile ilgili bilgi testleri uygulanmıştır. Eğitimlerden bir
yıl sonra, sağlıklı yaşam davranışlarına yönelik yarı yapılandırılmış soru
formları ile ikinci odak grup görüşmeleri yapılmıştır. Odak grup
tartışmalarından sonra kadınların stres ve şiddet algısında anlamlı bir
düşüş, iletişim ve eşlerini ikna edebilme algısında ise anlamlı bir artış
olduğu, öfke kontrolünde ise herhangi bir değişiklik olmadığı saptanmıştır.
Kadınların kendilerini kocalarına, ailelerine veya başkalarına ezdirmemeleri,
stres yaşarken çocuklarını dövmemeleri (ezmemeleri), çocuklarına, kocalarına
ve kök ailelerine seslerini duyurabilmeleri, onları ikna edebilmeleri için en
önemli algıladıkları becerinin iletişim becerileri olduğu bulunmuştur.
Kadınların içsel çatışmalarına yönelik duygu kontrolü geliştirmelerini
sağlayacak en önemli becerinin de çelişkilerini çözümlemede ve kendine güven
geliştirmede yararlı olacağını yansıttıkları öfke kontrolü olduğu belirlenmiştir. Sağlık davranışlarına ilişkin araştırma
sonuçlarına göre, kadınların kavram olarak sağlığı tanımlayamadıkları,
çoğunluğunun sağlığı sadece fiziksel boyutta hasta olmamak şeklinde ifade ettikleri saptanmıştır. Tüm kadınlar
sağlığın korunabilir olduğunu ve
sağlığı koruma yollarının başında temizliğin geldiğini belirtmişlerdir.
Bireysel temizlik konusunda en zayıf farkındalığın ise ağız ve diş sağlığı
alanında olduğu saptanmıştır. Sadece bir kadının sigara içme davranışında
bulunduğu, ancak çoğunluğunun pasif içici konumunda olduğu belirlenmiştir.
Yeterli ve dengeli beslenme eğitimine katılan kadınların beslenme konusundaki
genel yaklaşımlarla ilgili bilgi sahibi oldukları gözlenmiştir. Çalışmaya
katılan kadınların çoğunluğunun kadın ve erkek üreme organlarına ve
fonksiyonlarına ilişkin bilgilerinin yetersiz olduğu bulunmuştur. Güvenli
cinsel ilişki hakkındaki bilgilerinin önemli kısmı eksik ve yetersizdir ve
kadınların güvenli cinsel yaşam için gerekli olan hizmet, bilgi ve
malzemelere her zaman ulaşamadıkları saptanmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda;
kadınların sosyal psikolojik ve fiziksel sağlık bakımından güçlenebilmeleri
için, özellikle iletişim becerilerinin ve sağlıklı yaşam davranışlarının
geliştirilmesine yönelik planlı ve periyodik eğitimlerin verilmesi önerilir. Anahtar
Kelimeler : Yoksul kesim kadınları, hijyen, sağlıklı
yaşam davranışları, benlik farkındalığı, stres, öfke, aile içi şiddet,
önyargılar, ayırımcılık, iletişim, empati. |