Akademik Veri Yönetim Sistemi
TAVŞANOĞLU Ç. (Yürütücü), ÖZÜDOĞRU B.
TÜBİTAK Projesi, 2020 - 2021
Fonksiyonel karakterler bir türün morfolojik, fizyolojik, fenolojik olarak sahip olduğu ve türün uyumsal yeteneklerini etkileyen karakterler bütünüdür. Bitkilerin fonksiyonel karakterlerinin çalışılması, türlerin ve bir bütün olarak bitki komünitesinin arazi kullanım değişikliklerine ve iklim değişikliklerine nasıl cevap vereceğini göstermesi bakımından önemlidir. Bununla birlikte, bitkilerin fonksiyonel karakterlerini dikkate alarak İç Anadolu bozkır türlerini tanımlayan çok az sayıda çalışma bulunmaktadır.
Bu projenin amacı, İç Anadolu bozkırında yer alan bir bitki komünitesinin bitki fonksiyonel karakter yapısını ortaya çıkarmaktır. Bu amaç doğrultusunda, Lalahan (Ankara) civarında yer alan bir bozkır komünitesinde 5 adet 1 ha büyüklüğünde örneklem parseli kurularak, bu alan Mayıs-Eylül ayları arasında araştırılacaktır. Çalışma kapsamında en az 50 türe ait bozkır bitkisinin fonksiyonel karakterleri ile ilgili veri elde edilmesi planlanmıştır. Bu sayede, incelenen bozkır bitki komünitesinin fonksiyonel karakterler bakımından tanımlanması, incelenecek olan her bir fonksiyonel karakterin bitki komünitesinde yer alan farklı büyüme şekillerinde ve farklı taksonomik gruplarda olan farklılık ve benzerliklerinin ortaya konulması ve çalışmaya dâhil edilen fonksiyonel karakterler arası ilişkilerin ortaya çıkarılması hedeflenmiştir.
Proje çalışması kapsamında arazi, laboratuvar ve istatistiksel analiz çalışmaları yapılacaktır. Arazi çalışmaları sırasında, arazide ölçümü yapılabilecek karakterler ile ilgili veri elde edilecek, ayrıca laboratuvarda yapılacak ölçümler için araziden yaprak, meyve ve gövde örnekleri toplanacaktır. Laboratuvara getirilen örnekler üzerinde birçok karakterin belirlenmesi amacıyla ölçümler yapılacaktır. Proje kapsamında, bitkilere ait toplam 12 fonksiyonel karaktere ait ölçümün yapılması, literatür desteği ve gözlemler ile birlikte çalışma alanındaki türlerin toplam 15 adet fonksiyonel karakterine ait veri elde edilmesi planlanmıştır. Bu karakterler şunlardır: boy, gövde yoğunluğu, klonlanma yeteneği, yeniden sürgün verme yeteneği, yaprak alanı, yaprak kuru madde içeriği, özgül yaprak alanı, yaprak pH?sı, yaprak kalınlığı, yaprak azot içeriği, tohum ağırlığı, tohum şekli, dispersal birimi, dispersal yöntemi ve dikenlilik. Fonksiyonel karakterlerin ölçümü sırasında her bir türe ait en az 5 bireyin örneklenmesi hedeflenmiştir, ancak ölçümün görece daha hızlı ve kolay yapılabildiği karakterlerde hedef 10 birey olarak tespit edilmiştir. Karakterler ile ilgili olarak elde edilen veriler, genel doğrusal modeller, genelleştirilmiş doğrusal modeller ve ki kare testleri ise analiz edilecek ve büyüme şekli ve taksonomik grubun her bir karakterle olan ilişkisi ortaya konacaktır. Çalışmaya dahil edilen fonksiyonel karakterler arası ilişkiler korelasyon ve regresyon analizleri ile sınanacaktır.
Proje kapsamında İç Anadolu bozkırında fonksiyonel karakterler ile ilgili olarak bir bitki komünitesi için ilk kez bu kadar ayrıntılı düzeyde veri elde edilecek olması, projenin en önemli özgün değerini oluşturmaktadır. Proje bulgularının elde edilmesi ile birlikte, İç Anadolu bitki komünitelerinin fonksiyonel karakter örüntülerini anlamak ve farklı karakterlere sahip bitkilerin nasıl bir arada bulunabildikleri sorusunu cevaplamak yönünde bilimsel olarak önemli adımlar atılmış olacaktır.