Akademik Veri Yönetim Sistemi
TAVŞANOĞLU Ç. (Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2013 - 2015
Memeli türlerinin bitkilerin tohum dipsersaline katkısı olduğu bilinmektedir, bazı memeli türlerinde ise tohumların sindirim sisteminden geçmesinin çimlenmeyi olumlu bir şekilde etkilediği saptanmıştır. Bazı ayı türlerinde son yıllarda bu konu çalışılmaya başlanmış olsa da, dünyada ülkemizi de içine alan geniş bir yayılım alanına sahip olan bozayının (Ursus arctos) sindirim sisteminin tohum çimlenmesi üzerine etkisi henüz araştırılmamıştır. Bu çalışmada, bozayının diyeti, tohum dispersalindeki rolü ve bozayı sindirim sisteminin tohum çimlenmesine etkisi, Batı Karadeniz Bölümü?nde yoğun bozayı faaliyetinin olduğu bilinen yaklaşık 300 km2?lik kesintisiz bir ormanda, bozayı dışkılarının analizi yöntemi ile araştırılacaktır.
Belirlenecek olan transekt güzergâhları üzerinden toplanan bozayı dışkıları içeriklerinin belirlenmesi ve içerisindeki tohumların ayrılması amacıyla laboratuvarda ayıklanacaktır. Dışkı içerisinde yer alan hem bitkisel hem de hayvansal materyaller teşhis edilerek, bozayının çalışma alanındaki beslenme alışkanlığı ortaya koyulacaktır. Bozayı dışkıları içerisinde bulunan kültür bitkilerinin ve diğer insan kaynaklı besinlerin oranı ayrıca değerlendirilerek, dünyada ülkemiz dâhil birçok bölgede uzun yıllardır süregelen sosyo-ekonomik bir sorun olan bozayı-insan çatışmasının durumu, dünya üzerinde daha önce uygulanmamış bir yöntem ile tespit edilmiş olacaktır.
Bozayı dışkılarından ve arazideki bitkilerden toplanarak elde edilecek olan tohumların kullanılacağı çimlenme deneyleri sonucunda bozayı tarafından tüketilen bitki türlerinin tohumlarının çimlenme özelliklerinin, bozayının sindirim sisteminden geçmeleri ile değişip değişmediği belirlenecektir. Bu sayede, bozayının sindirim sisteminin bu türlerin tohumları için dormansi kırıcı bir etkiye sahip olup olmadığı ortaya konacaktır.
Bu çalışma sonucunda bozayının çalışma alanındaki beslenme alışkanlıkları, bozayı-insan çatışması ve bozayı-bitki etkileşimleri hakkında önemli bulgular ortaya çıkarılacak ve koruma çalışmaları açısından gerek ülkemiz gerekse dünya literatürü açısından önemli veriler elde edilecektir. Ayrıca, proje kapsamında bozayı-insan çatışması, bu konuda ilk kez kullanılacak bir yöntemsel yaklaşımla incelenmiş olacaktır. Elde edilen bulgular, bozayı populasyonları için koruma planlarının geliştirilmesinde etkili olarak kullanılabilecektir.