Akademik Veri Yönetim Sistemi
Demiraslan Çevik Y. (Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2023 - 2025
Teknolojideki gelişmelerle
beraber bilgi üretimi ve bilgiye erişimin daha önce hiç olmadığı kadar arttığı
bir zamanda yaşıyoruz. Bilgi ve teknolojideki bu hızlı değişimler yükseköğretim
ekosisteminin önemli bir bileşeni olan öğrenme-öğretme süreçlerinde ve
dolayısıyla program amaçlarında ciddi dönüşümleri tetiklemektedir. Yükseköğretimde
eğitim teknolojilerinin kullanımı ile ilgili eğilimler farklılaşan öğrenen
ihtiyaçlarına yönelik olarak beceri/yeterlik odaklı dersler ile çevrimiçi ya da
karma eğitim ortamlarında ders ve programlar sunmayı kapsamaktadır. Covid-19
pandemisi dünya çapında eğitim sistemlerini inanılmaz biçimde etkilemiş ve
çevrimiçi eğitimle ilgili öngörüleri hızlandırmıştır. Yani Covid-19 sonrası
çevrimiçi eğitim pedagojik bir dönüşüm sağlamış, daha öncesinde informal
eğitimi destekleyici roldeyken şimdi formal eğitim sisteminin yavaş yavaş
yerine geçmeye başlamıştır. Kriz dönemi geçse de tam olarak normale
dönülemediğinden yükseköğretim kurumlarının uzun dönemde dijital dönüşümü
sağlamak üzere eylem planları hazırlayıp uygulamaları gerekmektedir. Bu eylem
planının önemli bir bileşeni, süreçte temel aktörler olan öğretim elemanlarının
mesleki gelişimini desteklemek olmalıdır. Bu doğrultuda, öğrenen merkezli ve
yenilikçi eğitim modellerinin kurgulanması, farklı teknolojik araç ve
kaynakların sınıf süreçlerinde etkili kullanımına yönelik planlamaların
yapılması ve öğretim elemanlarının çevrimiçi eğitim konusunda yetkinleşmeleri
önemli görünmektedir. Ülkemizdeki üniversitelerin uluslararası standartlarda
çevrimiçi eğitim programlarını geliştirip uygulamaları uluslararasılaşmaya
önemli katkı sağlayacaktır. Diğer taraftan, ülkemizde çevrimiçi eğitimde kalite
konusunun yeterince ele alınmadığı ifade edilmektedir (Koyuncuoğlu, 2020;
Tonbuloğlu ve Aydın, 2015; Uysal ve Kuzu, 2011). Bu amaçla YÖK
koordinatörlüğünde kurumsal düzeyde çevrimiçi eğitime yönelik kalite
standartlarının belirlenmesi, kalite güvencesini sağlamaya yönelik
mekanizmaların oluşturulması ve araştırma süreçleriyle izlenip geliştirilmesi
gerekliliği vurgulanmıştır (Tonbuloğlu ve Aydın, 2015; Uysal ve Kuzu, 2011).
Bu projenin amacı,
öğretim elemanlarının mesleki gelişimlerini destekleme kapsamında çevrimiçi
eğitim yetkinliklerinin geliştirilmesine yönelik bir öğrenme ortamının
tasarlanması ve değerlendirilmesidir.
Belirtilen amaç doğrultusunda projenin dört aşaması bulunmaktadır. Birinci
aşamada, çevrimiçi eğitimde kalite güvencesini sağlamak üzere uluslararası
düzeyde birçok yükseköğretim kurumunda etkili bir şekilde uygulanan Quality
Matters (QM) ders tasarım standartları rubriği Türkçe literatüre kazandırılacaktır.
İkinci aşamada, pandemi sonrası öğretim elemanlarının çevrimiçi eğitim verme
konusundaki eğitim ihtiyaçları belirlenecektir. Üçüncü aşamada, çevrimiçi
eğitime yönelik kalite standartları ve eğitim ihtiyaçları göz önünde
bulundurularak öğretim elemanlarının çevrimiçi eğitim vermek için yetkinliklerini
geliştirmeye dönük yenilikçi araç ve pedagojileri içeren bir öğrenme ortamı açık
çevrimiçi ders olarak tasarlanacaktır. Son aşamada, açık çevrimiçi dersin
öğretim elemanlarının çevrimiçi eğitim yetkinliklerini geliştirmedeki
etkililiği değerlendirilecektir.
Bu doğrultuda öncelikle
QM rubriğinin Türkçe’ye kazandırılması ve öğretim elemanlarının çevrimiçi
eğitime yönelik eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi çalışmaları eşzamanlı olarak
yürütülecektir. Ardından çevrimiçi eğitim yetkinliklerinin geliştirilmesi için
öğretim tasarımı ilkelerine uygun nitelikli bir öğrenme ortamı açık çevrimiçi
ders olarak tasarlanacak ve pilot çalışmaların ardından yapılacak esas uygulama
sonucunda tüm öğretim elemanlarının kullanımına sunulacaktır.
Teknolojik yenilikler
eğitimde kaliteyi artırmada tek başına yeterli değildir. Bu teknolojileri
kullanmada yetkinlik kazanmış, bunların etkileri ile ilgili farkındalıkları
gelişmiş öğretim elemanlarının yetiştirilmesi önemlidir. Bu şekilde eğitimde
nitelik sorununun temelindeki faktörlere dokunan, sürdürülebilir çözümler
üretilecektir. Bu proje, nitelikli çevrimiçi eğitime yönelik yenilikler ile
ilgili iyi uygulamaları çoğaltmayı, bunların kurum düzeyinde görünürlüğünü ve
paylaşımını artırmayı ve böylece kurumsal ve ulusal düzeyde sürdürülebilir bir
değişime öncülük etmeyi amaçlamaktadır.