Akademik Veri Yönetim Sistemi
KORKUSUZ P. (Yürütücü), BİLENSOY E., NEMUTLU E., VARAN C., KILIÇ N., KARAKOÇ E.
TÜBİTAK Projesi, 2022 - 2023
Akciğer kanseri yüksek invaziv ve metastatik özelliğe sahip dünyada en sık ölüme yol açan, yüksek tedavi maliyetli bir tümördür. Önemli yüzdeyi oluşturan küçük hücreli dışı akciğer kanseri (KHDAK) olguları için klinikte uygulanan terapötik ajanların yan etkileri hastalığın iyileşme süresini etkilediğinden hücre çoğalmasını ve metastazını azaltacak, yan etkileri azaltılmış ve kısa sürede etkili, maliyeti düşük, inovatif tedavi ajanlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Endojen ve ekzojen kannabinoid ligandları, KHDAK tedavisinde ilaç adayı olarak araştırılmaktadır. Grubumuzca ilk kez sentetik ve spesifik CB1 reseptör agonisti ACPA’nın KHDAK hücre hatlarındaki CB1 reseptör aracılı ve doz ve zaman bağımlı antiproliferatif etkisi, Akt/PI3K ve JNK yolağı aracılı apoptotik etki mekanizması in vitro koşullarda saptanmıştır. ACPA’nın uzun süreli ve kontrollü salımını sağlayan polikaprolakton temelli ilaç taşıma sistemi geliştirilerek ulusal ve uluslararası patent başvurusunda bulunulmuştur (TR2019/12451; PCT/TR2020/050618). Proje önerisi kapsamında in vitro analizleri tamamlanmış ACPA-PCL ilaç taşıma sisteminin in vivo koşullarda etkili bir teknoloji platformu oluşturularak terapötik etkisinin validasyonu; böylece ilaç adayına ait AR-GE çalışmasının Teknoloji Hazırlık Seviyesi 4’ten 5/6’ya çıkarılması hedeflenmektedir. Proje önerisi in vitro çalışmalarda IC50 dozu belirlenmiş olan CB1 agonisti ACPA için polimer bazlı biyoyararlanımı iyileştirilmiş yüksek teknoloji platformunun hazırlanması ve in vivo koşullarda fare modelinde farmakokinetik profilinin değerlendirilmesi; KHDAK modelinin nude farelerde oluşturulması; ACPA ve nanoACPA platformunun oral ve intraperitoneal yollarla farelere uygulanması ve teknoloji platformunun apoptotik, anti-metastatik ve KHDAK gelişimini azaltıcı etkinliğinin ve sağ kalımın değerlendirilmesini kapsamaktadır. ACPA-PCL kontrollü ilaç taşıyıcı sisteminin in vivo koşullarda başarılı olması halinde klinikte maliyeti düşük KHDAK’nin tedavisine katkı sağlayacak yerli bir tedavi ajanı olabileceği düşünülmektedir. Bu ilaç salım sistemi kanser tedavisinde hem ulusal hem uluslararası platformlarda yetkinliğimizi artırarak uluslararası ilaç pazarından pay elde edebileceğimiz, ülkemizin dışa bağımlılığını azaltabilecek ve uluslararası rekabet gücünü arttırabilecek bir platform olacaktır. Elde edilecek çıktılarla, projemize destek mektubu veren Gensenta İlaç Sanayi ve Ticaret A.Ş. ilaç firması ile üniversite-sanayi iş birliği yapılarak TEYDEB proje başvurusu gerçekleştirilmesi ve klinik çalışma sürecine kadar ilerlenmesi planlanmıştır.