Akademik Veri Yönetim Sistemi
ERCANOĞLU M. (Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2014 - 2016
Türkiye?de deprem, heyelan, taskın gibi dogal afetler nedeniyle günümüze degin birçok can
ve mal kayıpları meydana gelmistir. Çevresel ve ekonomik kayıplar da dikkate alındıgında,
dogal afetler ve sonuçları, ülkemiz için önemli bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Bu projede,
bu sorunların sıklıkla yasandıgı bölgelerden biri olan Batı Karadeniz Bölgesi?nde seçilen
yaklasık 950 km2?lik bir alanda, bölgede en çok zarar verici etkiye sahip olan heyelan ve
taskın degerlendirmeleri yapılarak, tehlike haritalarının üretilmesi amaçlanmıstır. Seçilen alan,
Karabük ilinin batısından baslayarak, Yenice ilçesinin kuzeyine kadar uzanmaktadır. Söz
konusu alan, geçmiste heyelan ve taskın olaylarının yasandıgı, gelecekte de bu afetlerin
yasanma potansiyelinin son derece yüksek oldugu bir bölgede yer almaktadır. Bu nedenle,
gelecekte yasanması olası bu olayların kötü sonuçlarını en aza indirgemek için, seçilen alanın
heyelan ve taskın degerlendirmeleri yapılmıs ve bölgesel tehlike haritaları üretimistir. Bu
amaç dogrultusunda, tehlike haritalarının üretilmesinde, saha gözlem ve ölçümleri ile mevcut
ve/veya satın alınan veriler bir CBS (Cografi Bilgi Sistemi) platformunda bir araya getirilmis,
istatistiksel yaklasımlar, CBS ve UA (Uzaktan Algılama) tekniklerinden yararlanılarak analizler
gerçeklestirilmistir. Heyelan tehlike analizleri için, öncelikle heyelan envanter ve duyarlılık
analizleri gerçeklestirilmis, daha sonra heyelanları tetikleyici temel etkenin bölgedeki yagıslar
oldugu belirlenmistir. Bu asama için proje kapsamında 4 farklı veri seti olusturulmus ve analiz
sonuçlarına göre maksimum yagıs (2 nolu) ve aralıklı yagıs yaklasımının (3 nolu), daha iyi
sonuçlar verdigi ortaya konulmustur. Taskın degerlendirmelerinde ise, alan içinde kalan Filyos
Irmagı boyunca veriler derlenerek, saha gözlem, ölçüm ve akım verileri ile topografik veriler
kullanılarak hidrolik analizler gerçeklestirilmistir. Istatistiksel yöntemlerle bulunan farklı
tekrarlamaya sahip yagıs ve debi degerleri dikkate alınarak, heyelan ve taskın için ayrı ayrı
olmak üzere, 2, 5, 10, 25, 50, 100, 200 ve 500 yıllık sürelere ait tehlike haritaları üretilmis,
daha sonra da bu haritalar birlestirilmistir. Sonuç tehlike haritasında, bölgede birçok alanın ve
yerlesimin, bu afetlerden etkilenme potansiyelinin son derece yüksek oldugu belirlenmistir.