Mali yakınsama ve konjoktürel dalgalanmalar: Avrupa Birliği ekonomilerine ilişkin ampirik inceleme


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye A.B.D., Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEMİH ÇETİN

Danışman: Ali Tarkan Çavuşoğlu

Özet:

1992 yılında Avrupa Birliği'nde, Maastricht Kriterleri çerçevesinde, bir takım mali kurallar hayata geçirilmiştir. 1990'ların başında uygulamaya konulan bu mali kurallar ile birlikte ülkelerin bütçe dengelerinin GSYİH'ye oranlarının birbirlerine yaklaştığı görülmüştür. Bu durum, literatürde, mali yakınsama olarak adlandırılmaktır. Bu yakınsamayı sağlamak üzere uygulanan maliye politikalarının ekonomide meydana gelen konjonktürel dalgalanmaları nasıl etkilediği ise literatürde önemli araştırma konularından biri haline gelmektedir. Çalışmada, AB ülkelerinin bütçe dengelerinin birbirlerine yaklaşması anlamına gelen mali yakınsamanın konjonktürel dalgalanmalar üzerindeki etkisini inceleyen doğrusal bir model kurulmuştur. Tahminler, 15 temel Avrupa Birliği ülkesinin 1995-2015 arası yıllarına ait 21 yıllık verileri kullanılarak, heterojen panel eşbütünleşme (heterogenous panel co-integration) yaklaşımıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada elde edilen sonuçlara göre, Maastricht Kriterleri'ne uyum çerçevesinde ülkelerin bütçe dengelerinin birbirlerine yakınsamasının, bu ülkelerde uygulanan maliye politikalarının ihtiyariliğinin eşanlı olarak azalmasına ve bu bununla birlikte konjonktürel dalgalanmaların düşmesine katkıda bulunduğu görülmüştür. Bu etki kontrol değişkenleri modele dahil edildiğinde de değişmemiş ve anlamlılığını korumuştur. Diğer taraftan sağlamlık sınaması yapmak amacıyla ikinci bir mali ıraksama değişkeni hesaplanmış ve bu mali değişkenle tahmin edilen modellerde de, mali yakınsama ve konjonktürel dalgalanmalar arasındaki ilişkinin değişmediği ortaya koyulmuştur.