Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği A.B.D., Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2003
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ABDULLAH DİRİCAN
Danışman: Türker Kurttaş
Özet:
ANKARA'DA YAĞIŞ VE SU BUHARININ ÇEVRESEL İZOTOP İÇERİKLERİNİN ZAMANLA DEĞİŞİMİNİN İNCELENMESİ Abdullah DİRİCAN Hacettepe Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Hidrojeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı ÖZ Bu çalışmada Ankara'da 2001 yılı boyunca toplanan günlük su buharı ve yağışın 52H ve S160 kayıtlan ile hidrometeorolojik parametreler birlikte değerlendirilmiştir. Standart bir pluviometre ve su buharı toplama sistemi kullanılarak Ocak 2001 tarihinden Aralık 2001 tarihine kadar Ankara'da su buharı ve yağış numuneleri toplanmıştır. Olay bazda yağışlar ile çeşitli sinoptik parametreler arasındaki ilişki tartışılmıştır. Döteryum fazlalığı temeline dayalı olarak yağış numuneleri üç guruba ayrılmıştır. 2001 yılında Ankara'ya yağış bırakan hava kütleleri, (26 yağış olayı için), kökenlerine ve izledikleri güzergahlara göre guruplandırılmıştır. Her hava kütlesi grubu için hesaplanan güzergahlar kullanılarak birer yerel meteorik su doğrusu ve yüzde frekansları hesaplanmıştır. Türkiye'de yağışların aylık izotop içeriklerini belirlemek maksadıyla oluşturulacak yerel yağış şebekesinin bu yönteme dayalı olarak oluşturulması mümkün olacaktır. 2001 yılı için Ankara'daki atmosferik su buharı ve yağışların 82H ve 5180 serilerinin zamanla değişimi incelenmiştir. Aylık toplam yağışların kararlı izotop içerikleri ile aylık sıcaklık değerleri arasında, olay bazda yağışlara göre daha büyük bir korelasyon göstermektedir. Yağmur damlalarının kısmi buharlaşmasından dolayı yağış numuneleri için döteryum fazlalığı su buharınınkine göre daha düşük olduğu belirlenmiştir. Su buharının daha yüksek döteryum fazlalığına toprak yüzeyinden buharlaşan nem neden olmaktadır. Bu çalışma ile elde edilen veriler doygun olmayan zondaki buharlaşma oranının su buharı ve yağışların 52H ve 5180 kararlı izotopları kullanılarak hesaplanması ve 52H ve 8180 kararlı izotoptan kullanılarak göl su bütçesi elemanlarının belirlenmesi çalışmalarında kullanılabilecektir. Anahtar Kelimeler: Kararlı izotoplar, Hava kütleleri, Su buharı Danışman: Yard. Doç. Dr. Türker KURTTAŞ, Hacettepe Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Hidrojeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı